Czasowniki modalne: wstęp
Czasowniki modalne (modal verbs) to grupa czasowników, które zachowują się inaczej od pozostałych czasowników. Ich zadaniem jest podanie dodatkowych informacji na temat głównego czasownika. Oto czasowniki modalne w języku angielskim:
| can | móc, umieć, potrafić |
| may | móc |
| must | musieć |
| shall | nie ma jednego tłumaczenia, oznacza czas przyszły |
| will | będzie, oznacza czas przyszły |
| could | móc, umieć, potrafić |
| might | móc |
| should | powinien |
| would | oznacza zamiary, hipotetyczne sytuacje, czas przeszły |
Czym się wyróżniają czasowniki modalne?
są używane żeby wyrazić: prośbę, pozwolenie, ofertę, obietnicę, możliwość, gotowość, konieczność, nakaz, sugestię, radę, umiejętność, prawdopodobieństwo
Czasowniki modalne: zdania twierdzące
Zdania twierdzące z czasownikiem modalnym tworzymy poprzez dodanie po czasowniku modalnym czasownika głównego.
osoba + czasownik modalny + czasownik główny
He can sing.
Pamiętajmy, że czasownik modalny nie zmienia się pod wpływem trzeciej osoby liczby pojedynczej!
She can dance.
She cans dance.
Czasowniki modalne: przeczenia i pytania
Czasowniki modalne nie potrzebują czasowników posiłkowych (auxiliary verbs) – do, have, be do stworzenia pytania czy przeczenia. Aby utworzyć pytanie wystarczy przesunąć na początek zdania czasownik modalny. Przeczenie tworzymy poprzez dodanie not.
czasownik modalny + osoba + czasownik główny
Do I will sing?
osoba + czasownik modalny + not + czasownik główny
I do not will sing.
Zastosowanie czasowników modalnych
+ prośby (modals of request)
Czasowniki modalne can, could, will, would oraz may wykorzystujemy do proszenia o coś, składania ofert, zapraszania kogoś oraz zamawiania jedzenia. Can oraz will użyjemy w mniej formalnych sytuacjach. Can, could oraz may użyjemy do składania ofert. Zaproszenie wysuniemy dzięki can, will, could oraz would like. Jedzenie zamówimy przy użyciu I will have oraz I would like.
May I help you with anything?
+ umiejętność (modals of ability)
Jeśli chcemy powiedzieć, że coś potrafimy lub posiadamy jakąś umiejętność to użyjemy do tego czasowników modalnych can oraz could. Can używamy do mówienia o tym, co jesteśmy w stanie zrobić w czasie teraźniejszym. Natomiast could wykorzystujemy do mówienia o przeszłych umiejętnościach i zdolnościach.
She could eat a lot in the past.
Czasownik be able to
Do mówienia o zdolnościach i umiejętnościach możemy używać czasowników modalnych can oraz could. Jednak oba te czasowniki mają swoje ograniczenia. Can można wykorzystać do mówienia o umiejętnościach tylko w czasie teraźniejszym, a could tylko w czasie przeszłym. Jeśli chcemy mówić o tym co jesteśmy w stanie zrobić bez ograniczeń czasowych, to możemy wykorzystać konstrukcję be able to. Tej konstrukcji możemy używać w czasie teraźniejszym, czasie przeszłym oraz czasie przyszłym. Więcej o tych trzech sposobach mówienia o zdolnościach i umiejętnościach można znaleźć w artykule can, could, be able to.
+ rady (modals of advice)
Gdy chcemy dać komuś radę wtedy użyjemy czasownika modalnego should, czasownika semi-modalnego ought to oraz wyrażenia had better. Ought to jest bardziej formalnym czasownikiem niż should. W amerykańskim angielskim najczęściej użyjemy czasownika modalnego should. Had better jest używane w przypadku silniejszych sugestii.
You had better remember to bring an umbrella tomorrow.
+ powinności (modals of obligation)
Gdy chcemy powiedzieć, że coś jest konieczne lub nie to wtedy użyjemy czasowników modalnych must oraz should. Must oraz should możemy wykorzystać tylko w czasie teraźniejszym, dlatego do mówienia o przeszłości lub przyszłości, ale także teraźniejszości wykorzystamy konstrukcję have to. Jeśli chcemy powiedzieć, że ktoś nie musi czegoś robić to użyjemy konstrukcji don’t have to. Natomiast should not (shouldn’t) to raczej sformułowanie kojarzące się z zakazem.
You have to make an appointment before visiting a dentist.
Have to
Do mówienia o zobowiązaniach wykorzystamy konstrukcję have to. Więcej o tej konstrukcji, a także o różnicach między have to a must opisujemy w artykule must vs have to.
+ spekulacje (modals of speculation)
Czasowników modalnych (nazywanych modals of speculation, probability lub deduction) używamy do mówienia o naszych przypuszczeniach, o rzeczach co do których jesteśmy pewni lub do mówienia o prawdopodobieństwie wystąpienia czegoś. Do wyrażenia naszych spekulacji najczęściej używamy could, may, might, must, can’t. Użycie poszczególnych czasowników zależy od tego w jakim stopniu jesteśmy pewni tego, co mówimy. Must używamy, gdy uważamy, że to co mówimy jest możliwe. May, might oraz could używamy, gdy myślimy że coś jest możliwe, ale nie jesteśmy tego pewni. Natomiast can’t użyjemy, gdy myślimy że coś jest niemożliwe. Możliwe jest też użycie should oraz ought to do wyrażenia założenia na temat tego, co może się wydarzyć jeśli wszystko pójdzie zgodnie z naszymi oczekiwaniami.
He began work at 8 so he should be finished by now.
+ przyzwyczajenia (modals for habits)
Gdy mówimy o zwyczajach lub rzeczach, które zwykle robimy wtedy używamy will oraz would. Do opisywania zwyczajów w czasie teraźniejszym używamy will, natomiast do mówienia o przeszłych zwyczajach wykorzystujemy would. Oprócz czasownika would, do mówienia o przeszłych zwyczajach wykorzystujemy czasownik semi-modalny used to.
We used to meet everyday but now we hardly meet.
Would vs used to
O zwyczajach, które mieliśmy w przeszłości możemy mówić używając zarówno would jak i used to. Sprawdź na czym polega różnica między nimi we wpisie used to vs would.
+ pozwolenie i prośby (modals of permission and request)
Can, could oraz may to czasowniki modalne pozwolenia. Ten rodzaj czasowników modalnych wykorzystujemy, żeby dać lub poprosić o pozwolenie na coś. Can oraz may użyjemy zarówno do dawania, jak i do poproszenia o pozwolenie. Natomiast could możemy użyć tylko do poproszenia o pozwolenie. Najbardziej uprzejme pytanie o pozwolenie stworzymy przy użyciu may, a najmniej formalne przy użyciu can. Z may pytanie o pozwolenie możemy stworzyć tylko w pierwszej osobie.
Could I go home, please?
+ zakazy (modals of prohibition)
Gdy zakazujemy czegoś, wtedy używamy czasowników modalnych must not (mustn’t), can’t oraz may not.
You mustn’t lie. (BrE)
+ hipotetyczne sytuacje (modals for hypothetical situations)
Czasowników modalnych w czasie przeszłym (could have, should have, would have) używamy do mówienia o sytuacjach hipotetycznych. Oznacza to, że używamy ich do mówienia o sytuacjach z przeszłości, które się nie wydarzyły. Could have używamy do mówienia o czymś, co mogliśmy zrobić w przeszłości, ale czego nie zrobiliśmy. Should have używamy do mówienia o naszych żalach z przeszłości, o czymś co dobrze by było, gdyśmy zrobili, ale czego nie zrobiliśmy. Would have wykorzystujemy w trzecim okresie warunkowym, do mówienia o tym co by było gdyby.
I would have a better job if I had gone to university.
Czasowniki modalne: can
Can oznacza móc, potrafić, umieć. Używamy go do:
I can speak English.
I can do it.
Can I have a dog?
You can’t buy it.
You can go there.
We can go to Boston if I get a day off.
wyrażanie propozycji
Can I offer you a drink?
Przeczenie czasownika can
Przeczenie z can tworzymy przez dodanie słowa not. Inaczej niż w pozostałych czasownikach wyrażenie can + not zapisujemy łącznie. W przeczeniu możemy też użyć skrótu can’t.
I can’t do it.
Czasowniki modalne: may
May oznacza móc, mieć pozwolenie na coś. Czasownik may używamy do:
It may rain tomorrow.
You may enter the room.
You may not eat this.
poproszenia o coś
May I come in?
Przeczenie z may
Nie używamy skróconej formy may not!
mayn’t
Czasowniki modalne: must
Must oznacza musieć. Ten czasownik modalny używamy:
You must keep quiet at church.
You mustn’t smoke in here.
I must talk to him.
Boiling water must be very hot.
gdy dajemy rady lub mówimy że coś powinno być zrobione
You must see the Eiffel Tower when you visit Paris.
Przeczenie z must
mustn’t (forma skrócona, prawie nie używana w AmE)
Czasowniki modalne: shall
Shall stosujemy zwykle z zaimkami osobowymi I oraz we. Używamy shall gdy:
Shall we go out to eat tonight?
What shall we do with this problem?
wyrażamy sugestię
Shall we meet on Monday?
Przeczenie z shall
shan’t (forma skrócona)
Czasowniki modalne: will
Will używamy gdy:
She will be waiting until 5 o’clock.
I think it will rain tomorrow.
Will you help me?
I will show you around.
We will wash your car for you.
mówimy o zwyczajach
She will stay awake until midnight as usual.
Sprawdź porównanie will vs shall.
Czasowniki modalne: could
Could oznacza mógł(a)bym. To również czas przeszły od can, który oznacza móc, potrafić. Could używamy gdy:
It could be worse.
We could go to the movies.
Could I ask you something?
When I was younger I could run a marathon.
mówimy o hipotetycznych sytuacjach
She could have been a doctor, but she didn’t study hard enough.
Czasowniki modalne: might
Might oznacza mógł(a)bym. Używamy go do:
She might pass the test if she’s lucky.
Might I know your name?
wyrażania sugestii
You might want to try this dessert.
May vs might
May oraz might to często mylone ze sobą czasowniki modalne. Zapoznaj się z porównaniem tych dwóch czasowników we wpisie may vs might.
Czasowniki modalne: should
Should oznacza powinien/nna. Tego czasownika modalnego używamy gdy:
You should get paid more.
You should watch out for cars.
He should have arrived by now.
oferujemy krytykę
She should be more careful.
Czasowniki modalne: would
Would używamy gdy:
Would you hand me that hammer?
When I was a child, every Sunday we would go for a walk in the park.
I would recommend that you buy this car.
I would like to make a phone call.
I would have come if I had time.
Would you like a cup of tea?
Would you like to come in?
robimy plany
When would be a good time to meet?
Would vs used to
O zwyczajach, które mieliśmy w przeszłości możemy mówić używając would lub used to. Sprawdź na czym polega różnica między nimi we wpisie used to vs would.
Czasowniki modalne a semi-modal verbs
Semi-modal verbs to czasowniki, które w pewnych aspektach zachowują się jak czasowniki modalne, a w innych jak zwykle czasowniki. Najczęściej wymieniane semi-modal verbs to dare, need, used to, ought to. Te czasowniki są uważane za czasowniki modalne bo nie zmieniają formy – nie przyjmują żadnych końcówek.
| ought to | powinien |
| need | potrzebować |
| dare | odważyć się, ośmielić się |
| used to | coś kiedyś było robione lub się zdarzało |
Semi-modal verbs: ought to
Ought to oznacza powinien/nna. Ten czasownik jest uważany za modalny, bo nie dodajemy do niego żadnych końcówek, ale w odróżnieniu od innych czasowników modalnych łączy się z “to”. Ought to jest rzadko stosowany, zwłaszcza w amerykańskim angielskim. Używamy go do:
There ought to be more tickets available.
You ought to floss your teeth.
She ought to call him back
oferowania krytyki
He ought to be more quiet.
Przeczenie i pytanie z ought to
Negatywna forma ought to jest bardzo rzadko używana – zwykle jest ona zastępowana przez should + not (shouldn’t).
You should not have done that.
Podobnie jak z przeczeniami tworzonymi z ought to, ought to w pytaniach zwykle jest zastępowane should.
Should he call his boss?
Semi-modal verb: need
Need jest używany zarówno jako zwykły czasownik, jak i czasownik modalny. Gdy funkcjonuje jako czasownik modalny oznacza musieć. Nie zmienia formy i łączy się z bezokolicznikiem bez “to”. Gdy need występuje jako zwykły czasownik oznacza potrzebować. W trzeciej osobie liczby pojedynczej przyjmuje końcówkę -s oraz łączy się zarówno z bezokolicznikiem, jak i czasownikiem z końcówką -ing. Jako czasownik modalny need używamy do:
wyrażenia braku konieczności
No need to do that.
Przeczenie i pytanie z need
Czasownik modalny need może utworzyć przeczenie zarówno z czasownikiem posiłkowym do, jak i bez czasownika posiłkowego.
need – needn’t, don’t need to
We needn’t buy a new car.
Pytanie z need również możemy utworzyć za pomocą czasownika do, jak i tylko przez inwersję zdania.
Do we need to buy a new car?
Niektóre źródła podają, że tylko pytania / przeczenia z need bez “do” są uznawane za modalne. Inne pokazują, że obydwa sposoby tworzenia pytań / przeczeń (z “do” lub bez) można stosować z czasownikiem modalnym need. Bez względu na to, którą naukę przyjmiemy za prawdziwą – need jako czasownik modalny jest uznawany za bardzo formalny sposób mówienia i jest rzadko spotykany w nowożytnym angielskim.
Semi-modal verb: dare
Dare oznacza odważyć się coś zrobić. W tym samym znaczeniu może być użyty zarówno jako zwykły czasownik (odmiana przez czasy i osoby), jak i czasownik modalny (bez zmian formy). Dare jako czasownik modalny jest bardzo rzadko używany.
Does she dare (to) call her by her nickname?(zwykły czasownik)
He doesn’t dare (to) give him trouble. (zwykły czasownik)
Semi-modal verb: used to
Used to nie zmienia formy – nie dodajemy do niego końcówek. Używamy go do:
She used to smoke.
mówienia o czymś co kiedyś robiliśmy
We used to meet a lot.
Przeczenie i pytanie z used to
Przeczenia i pytania z used to tworzymy tylko za pomocą do.
Did he use to work in a store?
Dowiedz się więcej o czasowniku used to z wpisu used to, use to, be used to.
Czasowniki modalne w przeszłości
Czasowniki modalne możemy używać do mówienia o przeszłości. Czas przeszły tworzymy według konstrukcji: czasownik modalny + have + III forma czasownika (dowiedz się jak tworzy się trzecią formę czasownika z artykułu past participle).
czasownik modalny + have + III forma czasownika
She could get a loan. => She could have gotten a loan.
Adam should run faster. => Adam should have run faster.
I would like a glass of water. => I would have liked a glass of water.
We ought to sell the house. => We ought to have sold the house.
might – might have
We might sell the house. => We might have sold the house.
Wyjatki!
Czasowniki modalne mają wiele zastosowań, dlatego dla niektórych czasowników możemy tworzyć czas przeszły na dwa sposoby. Zwykle użycie danej konstrukcji czasu przeszłego zależy od tego w jakim znaczeniu używamy dany czasownik.
Czas przeszły: can
It can’t rain. => It can’t have rained.
can – could
I can sing. => I could sing.
Can have użyjemy tylko, gdy mówimy o możliwości – zwykle w znaczeniu negatywnym (coś nie mogło się wydarzyć), w innych znaczeniach can zamieniamy na could.
Czas przeszły: will
I will call him by nine. => I will have called him by nine.
will – would
I think she will come by. => I thought she would come by.
Will have użyjemy, gdy mówimy o czymś co mamy pewność zaszło w przeszłości, natomiast w innych przypadkach will zamienimy na would.
Czas przeszły: may
It may rain. => It may have rained.
may – might
She may be there. => She might have been there.
Często możemy się spotkać z podziałem na to, że may jest używane do mówienia o teraźniejszości, a might jest jego odpowiednikiem w czasie przeszłym. Natomiast w praktyce te dwa czasowniki są stosowane zamiennie do mówienia o teraźniejszości. To samo możemy powiedzieć o konstrukcjach may have oraz might have – są one stosowane zamiennie. Chociaż might have jest częściej stosowane do mówienia o czymś co mogło się zdarzyć, ale się nie zdarzyło.
Czas przeszły: must
That must be awful! => That must have been awful!
must – had to
We must go home. => We had to go home.
Must zamienimy na had to, gdy mówimy o konieczności – że musimy coś zrobić.
Czasowniki modalne w przeszłości: zastosowanie
| Czasownik modalny | Zastosowanie | Przykłady | ||
|---|---|---|---|---|
| would have | nierzeczywista przeszła czynność (past unreal action) |
If I had known about the lottery I would have bought a ticket. | ||
| could have | nierzeczywista przeszła umiejętność (past unreal ability) |
She could have made the team. | ||
| may have | nierzeczywista przeszła możliwość (past unreal possibility) |
She may have passed the exam, but it’s unlikely. | ||
| might have | nierzeczywiste przeszłe małe prawdopodobieństwo zdarzenia (past unreal small probability) |
I might have overpaid for this dress. | ||
| should have | nierzeczywiste przeszłe zalecenie (past unreal recommendation) |
She should have listened to her mother. | ||
| must have | nierzeczywiste przeszłe założenie (past unreal assumption) |
Adam’s late. He must have lost the way. |
Add comment