Angielski dla kierowców: wstęp
Angielski dla kierowców (English for drivers) to znajomość przepisów ruchu drogowego (traffic regulations) oraz posiadanie odpowiednich dokumentów takich, jak prawo jazdy (a driver’s license) ale nie tylko. Prowadzenie samochodu (driving a car) to również wiedza na temat części samochodowych (car parts) i elementów drogi. Samochód to wygodny środek transportu – nawet jeśli musimy nim jechać w godzinach szczytu (rush hours) czy kiedy stoimy w korku (a traffic jam). Dlatego, aby móc cieszyć się prowadzeniem samochodu za granicą pamiętajmy o zapoznaniu się z angielskim dla kierowców.
traffic jam – korek drogowy
Angielski dla kierowców: części samochodowe
Części samochodowe to podstawowe słownictwo dotyczące samochodu. Koło (a wheel), lusterko (a mirror) czy opona (a tire) to wszystko pojęcia, które powinien znać nawet początkujący kierowca. Nie dajmy się przyłapać na ich nieznajomości!
a window – szyba
Więcej o wyposażeniu samochodu dowiedz się z artykułu części samochodu po angielsku.
Angielski dla kierowców: drogi
Znajomość dróg jest niezwykle istotna dla kierowców. Różnice w oznakowaniu dróg mogą się pojawiać między krajami. W USA białe linie na jezdni rozdzielają ruch w tym samym kierunku, a żółte linie w przeciwnym. Droga dwukierunkowa jest rozdzielone żółtą linią – ciągłą żółtą linią (solid yellow line) bądź przerywaną żółtą linią (broken yellow line). Również żółtą linią zaznaczony jest centralny pas do skrętu w lewo po obu stronach (center two-way left turn lane). Dodatkowo między stanami może dochodzić do pewnych różnic w oznakowaniu ulic – na przykład w Kalifornii do oznaczeń linii pasów na autostradach są używane okrągłe, nieodblaskowe znaczniki zwane Botts’ dots. Zawsze pamiętajmy, aby zapoznać się z obowiązującymi zasadami jazdy.
a county road – droga powiatowa
crossroads vs intersection vs junction
Intersection i junction to skrzyżowanie dowolnej ilości dróg – przy tym intersection pojawia się zwykle w amerykańskim angielskim, a junction jest używane w brytyjskim angielskim. Przykładem takich skrzyżowań są skrzyżowania wielopoziomowe (a multilevel crossing, a spaghetti junction – AmE) czy skrzyżowania w kształcie litery T (a T-junction – BrE, a T-intersection – AmE). Natomiast słowa crossroads używa się w stosunku do skrzyżowania dwóch dróg – czyli można je uznać za rodzaj intersection i junction. Ale crossroads jest zwykle używane tylko metaforycznie – na przykład w idiomie to be at a crossroads – stać przed wyborem, a dosłownie być na rozdrożu.
a junction (BrE) – skrzyżowanie
Uwaga!
crossroads ≠ crossroad
Crossroads i crossroad to dwa słowa w liczbie pojedynczej oznaczające coś innego. Crossroads to skrzyżowanie a crossroad to droga przecinająca inną drogę. Dodatkowo mylący jest fakt, że liczba mnoga od słowa crossroad to crossroads. W przypadku crossroads liczba mnoga to również crossroads.
a crossroad – poprzecznica, droga przecinająca główną drogę
a motorway (BrE) – autostrada
Autostrady w USA
Freeway to droga szybkiego ruchu bez skrzyżowań, chodników i innych czynników wymuszających zmniejszenie prędkości. Natomiast highway to autostrada z niższym limitem prędkości od freeway, na której istnieje możliwość wystąpienia skrzyżowań, świateł i innych przeszkód zmuszających do ograniczenia prędkości. Expressway to autostrada, która jest pomiędzy freeway a highway – jest to droga szybkiego ruchu z ograniczoną ale nie wykluczoną możliwością występowania takich czynników limitujących przejazd jak skrzyżowania.
a highway (AmE) – autostrada
Płatne autostrady
a turnpike (AmE) – płatna autostrada, droga szybkiego ruchu
a two-lane road – droga dwupasmowa
Więcej o ulicach we wpisie miejsca w mieście.
Nowy Jork – zaplanowane miasto
W dziewiętnastym wieku Nowy Jork został rozbudowany według dokładnego planu, dzięki czemu jest on metodycznie uporządkowany i ponumerowany. W mieście są dwa typy dróg – ulice (streets) i aleje (avenues), które są ułożone względem siebie prostopadle (perpendicularly) tworząc krate. Ulice prowadzą na wschód (east) i zachód (west), a numery ulic wzrastają w kierunku północy (north). Nieparzyste numery prowadzą w stronę zachodnią, a parzyste na wschodnią. Większość ulic jest oznaczona jako wschodnia lub zachodnia część ulicy.
West 28th Street
Aleje w Nowym Jorku prowadzą na północ i południe (south) z numeracją rosnąca ze wschodu na zachód.
5th Avenue
Na dolnym Manhattanie drogi przestają być numerowane i mają nazwy – na przykład Greenwich Street. Jest to stara część miasta, która powstała przed rozplanowaniem ulic Nowego Jorku.
Angielski dla kierowców: różnice w nazewnictwie dróg
Angielski dla kierowców: oznaczenia autostrad w USA
System autostrad w USA (U.S. Highway System) jest również nazywany U.S. Routes lub U.S. Highways. Jest to sieć dróg łącząca wszystkie przylegające do siebie stany – z wyłączeniem Alaski i Hawajów. Zostały zbudowane i są utrzymywane przez poszczególne stany, ale ich oznakowanie, a także to dokąd prowadzą zostało skoordynowane przez wszystkie stany, dlatego też są patrolowane przez policję stanową zwaną też Highway Patrol.
System oznaczeń autostrad w USA ma pewne zasady, ale też sporo wyjątków, dlatego zawsze trzeba dokładnie sprawdzić dokąd prowadzi dana droga. Główne trasy są najczęściej oznaczone jedną lub dwiema cyframi, natomiast trzycyfrowe drogi to odnogi głównych autostrad. Zazwyczaj, autostrady prowadzące z północy na południe są oznakowane nieparzystymi liczbami (odd-numbers). Z najniższymi numerami znajdującymi się na wschodzie i najwyższymi na zachodzie. Oznakowania głównych autostrad na kierunku północ-południe kończą się na numery „1” lub „5”. Z kolei autostrady prowadzące ze wschodu na zachód są parzyste. Na północy są niższe numery, natomiast na południu wyższe. Główne autostrady mają końcówkę „0”.
U.S. Route 201 (US 201) – odnoga US 1, znajduje się całkowicie na terenie stanu Maine
U.S. Route 66
U.S. Route 66 to słynna, zabytkowa droga w USA. Jest nazywana autostradą Willa Rogersa (Will Rogers Highway), główną drogą Ameryki (the Main Street of America) oraz Matką Dróg (the Mother Road). Stała się sławna dzięki piosence (Get Your Kicks on) Route 66 oraz serialowi Route 66. Była jedną z pierwszych autostrad wybudowanych dla U.S. Highway System w 1926 roku. Od tego czasu została usunięta z rejestru autostrad z powodu rozbudowy sieci autostrad międzystanowych (Interstate Highway System). Fragmenty autostrady U.S. Route 66 zostały przywrócone do użytku pod nazwami Historic Route 66 oraz State Route 66.
W USA istnieje również system autostrad szybkiego ruchu – freeways zwany Interstate Highway System. Rozciąga się nie tylko na przylegające do siebie 48 stanów, ale ma trasy na Alasce, Hawajach i Puerto Rico. Główne trasy są oznakowane jedną lub dwiema cyframi, a trzycyfrowe numery mają odnogi głównych dróg. Niektóre, ale nie wszystkie autostrady są płatne. Typowo autostrady w Interstate Highway System są oznakowane literą „I”, oprócz niepołączonych z głównym kontynentem USA Alaski, Hawajów i Puerto Rico – tam używane jest „A” dla Alaski, „H” dla Hawajów i „PR” dla Puerto Rico. Główne autostrady prowadzące z północy na południe są oznaczone nieparzystymi liczbami, ale by zapobiec nieporozumieniom numeracja Interstate Highways jest odwrotna do U.S. Routes, czyli numery dróg wzrastają od zachodu do wschodu. Natomiast oznaczone parzystymi liczbami autostrady prowadzące ze wschodu na zachód mają wyższe numery na południu, a niższe na północy.
Interstate H-1 (H-1) – najdłuższa autostrada na Hawajach
Autostrady – nazwy
Nazwy autostrad odczytujemy jako literę i liczbę – nie jako literę i pojedyncze cyfry.
[the aj nine five]
Natomiast autostrady z trzycyfrowymi numerami nie wymawiamy jako liczby, ponieważ są to odnogi głównych dróg, dlatego ich numer powinien odzwierciedlać przynależność do tych dróg.
X three nine four
Czy wiesz, że?
W USA nie ma autostrad o numeracji Interstate 50 i Interstate 60. Zostały one pominięte, aby nie dopuścić do pomyłki z autostradami US 50 i US 60. Oznaczenia pomiędzy autostradami U.S. Highway System i Interstate Highway System są nadane odwrotnie właśnie po to, aby dwie podobnie oznaczone drogi nie były obok siebie. Ale nie ważne od której strony nie zacznie się numeracja oznaczenia 50 i 60 spotkają się po środku, dlatego celowo nie ma autostrad Interstate 50 i Interstate 60.
Angielski dla kierowców: problemy z policją
Nawet najlepsi kierowcy prędzej czy później spotkają się z policjantami z drogówki (traffic police). Dlatego zawsze należy jechać ostrożnie (to drive carefully) i być przygotowanym do kontroli drogowej.
traffic police – drogówka
to have your license revoked – mieć cofnięte prawo jazdy
Mandaty
Oto powody dostania mandatów (types of traffic tickets) w USA:
Jak się zachowywać, gdy zatrzyma nas policja w USA?
Podczas kontroli policyjnej w Polsce jesteśmy przyzwyczajeni do trochę innego zachowania niż w USA. W Stanach koniecznie trzeba okazać szacunek policjantowi, bo jeśli oficer poczuje się zagrożony to podejmie konkretne kroki – może nawet wyjąć broń i zacząć strzelać. Jeśli zostaniemy zatrzymani przez policję (to get pulled over by the police) to musimy zachować się odpowiednio:
- Dajemy znać policjantom, że mamy zamiar się zatrzymać poprzez zmniejszenie prędkości (to slow down) i włączenie kierunkowskazu (to turn on the turn signal). Zatrzymujemy samochód w dogodnym miejscu – na poboczu lub pobliskim parkingu.
- Wyłączamy silnik (to turn off the engine) i czekamy w samochodzie. Powolnymi ruchami otwieramy okno (to roll down the window) od strony kierowcy. Nie otwieramy schowka (do not open the glove compartment) ani torebki by wyciągnąć dokumenty, aby policjant nie pomyślał, że szukamy broni. Ręce trzymamy na kierownicy (to keep your hands on the steering wheel).
- Nie odzywamy się pierwsi – to policjant podejmie inicjatywę i poprosi nas o prawo jazdy (license), dowód rejestracyjny (registration) i dowód ubezpieczenia (proof of insurance). Powoli sięgamy po dokumenty – tak aby wszystko co robimy było widoczne. Podczas, gdy policjant przegląda nasze dokumenty ponownie kładziemy ręce na kierownicy. Nie wysiadamy z samochodu dopóki nie zostaniemy o to poproszeni.
- Na pytania policjant odpowiadamy niezobowiązująco i zwięźle. Polecenia policjanta wykonujemy ze spokojem, bez agresywnych ruchów. Jeśli mamy coś nielegalnego na widoku to policjant może po to sięgnąć, ale aby mógł przeszukać resztę samochodu potrzebuje naszego pozwolenia lub prawdopodobnej przyczyny (probable cause).
- Jeśli uważamy, że niesłusznie zostaliśmy zatrzymani lub dostaliśmy mandat to nie kłócimy się o to z policjantem. Z wszelkimi wątpliwościami konsultujmy się najpierw z adwokatem.
Chcesz poznać więcej słownictwa związanego z policją? Wejdź na wpis angielski w policji.
Angielski dla kierowców: manewry na drodze
Niektórzy mogą być zdania, że wystarczy umieć jeździć i nie trzeba wtedy o tym mówić, ale my się nie zgadzamy! Zawsze warto jest umieć się wysłowić. Oto najczęstsze manewry samochodowe jakie wykonujemy na drodze.
to yield – ustąpić pierwszeństwa
Angielski dla kierowców: parkowanie
perpendicular parking – parkowanie prostopadłe
to reverse park – zaparkować tyłem
Angielski dla kierowców: elementy ulicy
Nie tylko znajomość ulic, ale różnych elementów dróg jest istotna. Oto lista ważnych elementów ulic po angielsku.
a pedestrian crossing (BrE) – przejście dla pieszych
Angielski dla kierowców: sygnalizacja świetlna
Sygnalizacja świetlna została wymyślona na potrzeby kolei w XIX wieku. Kolor czerwony został wybrany dla stopu, bo zawsze kojarzył się z niebezpieczeństwem. Biały oznaczał można jechać, a zielony uwaga (caution). Ale użycie koloru białego sprawiło wiele problemów – jedna z historii mówi o tym, jak czerwona soczewka odpadła od sygnalizatora stopu odsłaniając żarówkę świecącą na biało. Doprowadziło to do wypadku, bo maszynista myśląc, że ma wolną drogę przejechał czerwone światło i zderzył się z innym pociągiem. Dlatego biały kolor zmieniono na zielony, a żółty z powodu tego, że odróżniał się od dwóch pozostałych został wybrany, aby oznaczać „zachować ostrożność”.
traffic lights – sygnalizacja świetlna
a zebra crossing (BrE) – przejście dla pieszych
Angielski dla kierowców: różnice w nazwach elementów ulic
a traffic circle (AmE) – a rotary (AmE) – a roundabout (BrE) – rondo
Angielski dla kierowców: problemy na drodze
Codziennie zdarzają się wypadki na drodze. Warto jest być na takie zdarzenie dobrze przygotowanym i nigdy tego nie doświadczyć niż mieć wypadek w obcym kraju bez umiejętności komunikowania się w danym języku.
a totalled car – skasowany samochód
to turn on the emergency lights – włączyć światła awaryjne
Sprawdź też artykuł angielski na stacji benzynowej.
Angielski dla kierowców: u mechanika
tuning – regulacja
to get an oil change – wymienić olej
Will you be paying out of pocket? – Czy zapłacisz z własnej kieszeni?
Angielski dla kierowców: wypadek
| Derek: | Hi Adam, I’m sorry I’m late. I had a small accident. |
| Cześć Adam, przepraszam za spóźnienie. Miałem mały wypadek. | |
| Adam: | A car accident? |
| Samochodowy? | |
| Derek: | Yeah, just a small fender-bender. No biggie. |
| Tak, tylko małą stłuczkę. Nic wielkiego. | |
| Adam: | Are you ok? |
| Jak się czujesz? | |
| Derek: | I’m fine. I wish I could say the same thing about my car. |
| W porządku. Ale chciałbym móc powiedzieć to samo o moim samochodzie. | |
| Adam: | Do you have insurance? |
| Czy masz ubezpieczenie? | |
| Derek: | I do, but they won’t cover any extra repairs. |
| Mam, ale nie pokryje dodatkowych napraw. | |
| Adam: | Why not? |
| Dlaczego nie? | |
| Derek: | Well, it’s an old car and fixing it just doesn’t make sense. |
| Cóż, to stary samochód więc naprawa nie ma sensu. | |
| Adam: | Are you going to get a new car now? |
| Czy kupisz nowy samochód? | |
| Derek: | I might have to. |
| Może będę musiał. |
Angielski dla kierowców: rodzaje pojazdów
Nazwy samochodów – zwłaszcza te nazywane swoimi markami są nie tłumaczone. Oto kilka podstawowych rodzajów samochodów.
an ambulance – karetka
a vehicle – pojazd
Ubezpieczenia samochodowe
third-party insurance (BrE) – ubezpieczenie OC
Angielski dla kierowców: warunki pogodowe
Znajomość słownictwa związanego z pogodą jest ważna dla naszego codziennego życia, ale jest niezastąpiona przy sprawdzaniu warunków na drodze. Nasze bezpieczeństwo zależy od tego czy wiemy, że wyjeżdżamy na ulicę podczas zamieci (blizzard).
The visibility is very poor. – Jest słaba widoczność.
Poznaj więcej terminów związanych z pogodą z wpisu pogoda po angielsku.
Angielski dla kierowców: znaki drogowe
Znaki drogowe (road sings) w USA wyglądają inaczej niż europejskie znaki. Jeśli mamy zamiar wjechać na amerykańskie drogi musimy upewnić się, że nie spowodujemy wypadku. Oto ważne amerykańskie znaki drogowe.
a yield sign (AmE) – znak ustąp pierwszeństwa
Czy wiesz, że?
W Stanach Zjednoczonych dzieci są często odwożone do szkoły autobusami szkolnymi (school buses). Kierowcy innych pojazdów są zobowiązani do zatrzymania się i czekania aż autobus wysadzi dzieci lub wpuści dzieci do autobusu. Szkolny autobus nie musi zatrzymywać się na przystanku, bo może zatrzymać się wszędzie – zwykle jednak zapala czerwoną lampę, aby dać znać innym kierowcom, że zatrzymał się w celu wpuszczenia lub wypuszczenia dzieci.
Angielski dla kierowców: idiomy
Idiomy to wyrażenia, których nie należy rozumieć dosłownie. Oto idiomy dla kierowców.
to call shotgun – zaklepać sobie miejsce koło kierowcy
Hey! Go to the backseat! I called shotgun!
Hej! Siadaj z tyłu! Zaklepałem sobie miejsce z przodu!
in the driver’s seat – być u steru, sprawować kontrolę
Tim doesn’t like to be led – he prefers to be in the driver’s seat.
Tim nie lubi być prowadzonym – woli sam sprawować kontrolę.
to drive oneself into the ground – pracować do upadłego
She wanted to succeed so badly that she drove herself into the ground!
Tak bardzo chciała osiągnąć sukces, że zapracowała się do upadłego.
to shift gears – nagle zmienić coś, co się robiło
You just shifted gears without telling anyone! How can we trust you now?
Tak nagle zmieniłeś zdanie i nikomu nic nie powiedziałeś! Jak mamy ci teraz zaufać?
asleep at the wheel – nie zwracać uwagi no to co ważne
This storekeeper is asleep at the wheel and he didn’t even notice he was shoplifted.
Ten sklepikarz nie zwraca na nic uwagi i nawet nie zauważył, że został okradziony.
to drive to distraction – doprowadzać do szału
I can’t stand Tessa! She drives me to distraction with her complaining.
Nie mogę znieść Tessy! Doprowadza mnie do szału swoim narzekaniem.
to drive somebody crazy – doprowadzać kogoś do szału
I can’t figure out this magic trick. It’s driving me crazy!
Nie mogę odkryć co się kryje za tą sztuczką. Doprowadza mnie to do szału!
Czy wiesz, że?
to drive somebody crazy = to drive somebody nuts
middle of the road – przeciętny, umiarkowany
This restaurant is so expensive but the food here is only middle of the road.
Ta restauracja jest taka droga, a jedzenie jest tylko przeciętne.
my way or the highway – po mojemu albo wcale
It’s my way or the highway! I won’t compromise on this.
Po mojemu albo wcale! Nie pójdę na kompromis.
backseat driver – pasażer pouczający kierowcę samochodu
Tom’s dad is a backseat driver, and because of this he’s having a very hard time learning how to drive.
Tato Toma poucza go z siedzenia pasażera i dlatego mu tak ciężko nauczyć się prowadzić.
third wheel – piąte koło u wozu (dosł. trzecie koło)
I won’t go to the movies with you and Sam. I don’t want to be the third wheel.
Nie pójdę do kina z Tobą i Samem. Nie chcę być piątym kołem u wozu.
to put the brakes on – przestać coś robić
Lana wasn’t happy in her relationship so she put the brakes on it.
Lana nie była szczęśliwa w swoim związku więc zakończyła go.
put the pedal to the metal – wcisnąć gaz do dechy
I don’t want to be late, so put the pedal to the metal!
Nie chcę się spóźnić więc wciśnij gaz do dechy!
to have one for the road – wypić rozchodniaczka
Let’s have one for the road before you leave.
Wypijmy rozchodniaczka zanim pójdziesz.
Uwaga!
Pamiętajmy, że prowadzenie pod wpływem alkoholu (drunk driving) jest nie tylko nielegalne, ale też bardzo niebezpieczne! I dlatego jeśli mamy zamiar spożywać alkohol pamiętajmy, żeby zamówić taksówkę (to call a cab), wrócić komunikacją publiczną (public transportation) albo wyznaczyć designated driver.
a designated driver – osoba niepijąca wyznaczona na kierowcę
Chris! Why are you drinking?! You were supposed to be our designated driver.
Chris! Dlaczego pijesz?! Miałeś być naszym niepijącym kierowcą.
to carpool – podwozić się wzajemnie do pracy
To save money, we carpool to the office.
Aby zaoszczędzić pieniądze, podwozimy się nawzajem do biura.
chop shop – warsztat do demontażu kradzionych samochodów
This place looks legit but I heard it’s actually a chop shop!
To miejsce wygląda na legalny interes, ale słyszałam że to tak naprawdę warsztat, w którym rozmontowuje się kradzione samochody!
Add comment