Nauka angielskiego dla dzieci

Jak powinna wyglądać nauka angielskiego dla dzieci? Pod jakim względem zajęcia dla dorosłych różnią się od tych dla dzieci? Czy jeśli nauka języka angielskiego rozpocznie się w bardzo młodym wieku, czy dziecko będzie lepiej znało angielski w przyszłości? Postaramy się odpowiedzieć na te pytania.

Nauka angielskiego dla dzieci: wstęp

Jak to się dzieje, że dziecko przyswaja język ojczysty z taką łatwością, a języka obcego musi się już uczyć i często nie idzie tak łatwo? Istnieje na to bardzo prosta odpowiedź. Po pierwsze, język ojczysty jest językiem rodziców. Silna potrzeba porozumiewania się z rodzicami i otoczeniem wpływa na szybkie przyswajanie języka ojczystego. Po drugie, dziecko z każdej strony słyszy swój język ojczysty – od rodziców, w telewizji, radiu, od innych dzieci. Znaczenie ma tu przede wszystkim ilość kontaktu z językiem. Jeśli jest go zbyt mało – dziecko nie nauczy się języka – nawet ojczystego.

Przykładem do którego często odnosi się literatura naukowa jest Genie – dziewczynka, która żyła w izolacji od świata przez pierwsze trzynaście lat swojego życia. Nigdy nie zdołała nauczyć się jakiekolwiek języka, gdyż z żadnym nie miała kontaktu. Nawet w późniejszym wieku, gdy dokonywano prób nauczenia dziewczynki języka angielskiego, kończyły się one dość mizernie. A to wszystko dlatego, że pierwszy kontakt dziewczynki z jakimkolwiek językiem nastąpił już po wkroczeniu w wiek dojrzewania. Nie zdołała do tego czasu wypracować do mózgu żadnych struktur językowych, a po rozpoczęciu wieku dojrzewania, jak twierdzi Krashen, nie jest możliwe już przyswojenie języka – jedynie jego uczenie się. Jednak do nauczenia się języka potrzebne są już wytworzone struktury w mózgu.

Czy nauka obcego języka we wczesnym wieku ma sens, skoro w normalnych warunkach nie jesteśmy w stanie zapewnić dziecku ciągłego kontaktu z językiem, tak aby mogło ono ten język przyswoić? Oczywiście, że ma. Dzieci, które rozpoczęły naukę języka we wczesnym wieku lepiej sobie radzą z danym językiem w dorosłości, pod warunkiem, że dalej i ciągle się go uczą. Nie łudźmy się jednak, że nasze dziecko będzie dwujęzyczne, jeśli wysyłamy je na angielski trzy razy w tygodniu, czy też posyłamy do „dwujęzycznego przedszkola”. Przy takiej ilości kontaktu z językiem, nie ma szans by dziecko nagle płynnie zaczęło mówić po angielsku.

Nauka angielskiego dla dzieci: przedszkole

Zajęcia języka angielskiego w przedszkolu cieszą się ogromnym zainteresowaniem w ostatnich latach. Nauka języków obcych staje się coraz ważniejsza, co widać nawet w kontekście zmian programowych przygotowywanych przez Komisję Europejską, które mają na celu przygotowywanie obywateli do posługiwania się dwoma językami obcymi. Zajęcia językowe w przedszkolu to już żadna nowość, kilka lat temu Ministerstwo Edukacji wprowadziło obowiązkowe zajęcia językowe w przedszkolu, które obejmują również młodsze dzieci. Jednak ilość tych zajęć jest bardzo ograniczona, zajęcia dla młodszych dzieci w wieku 3-4 lat nie powinny przekraczać 20 minut, a u starszych dzieci w wieku przedszkolnym zajęcia nie powinny być dłuższe niż 30 minut.

Dzieci w wieku przedszkolnym chętnie chłoną wiedzę i poznają nowe rzeczy, stąd też wystarczy zachęcać je do dalszego poznawania języka obcego. Ważne, aby pamiętać że nie możemy wymagać od dziecka w tym wieku zbyt wiele – nie poznało ono jeszcze w pełni języka ojczystego, więc trudno, żeby umiało porozumieć się w języku obcym. Nauka angielskiego dla dzieci w tym wieku powinna być przede wszystkim zabawą. Zarówno nauczyciel jak i rodzic powinni chwalić dziecko za każdy postęp. Dziecko, które otrzymuje zasłużone pochwały ma większą motywację do dalszej nauki.

Jak powinny wyglądać zajęcia?

Zajęcia dla dzieci w wieku przedszkolnym oparte są na zabawie i polegają na uczeniu się, powtarzając za nauczycielem, całych fraz bądź pojedynczych wyrazów. Dziecko nauczy się przedstawiać, pytać kogoś jak się ma, kolorów, nazw zwierząt – bardzo podstawowych rzeczy w języku angielskim. Dopiero na początku szkoły podstawowej rozpocznie się nauka struktur gramatycznych i bardziej rozbudowanych (choć nadal niezmiernie prostych) struktur. Czego dokładnie nauczy się dziecko w klasach 1-3? Określa to podstawa programowa dostępna tutaj.

Należy zwrócić szczególną uwagę na to, że dzieci w wieku 3-4 lat często nie posługują się jeszcze płynnie językiem ojczystym, jest to również czas intensywnych zmian u dziecka pod względem emocjonalnym, intelektualnym, poznawczym i fizycznym. Zajęcia u dzieci w wieku 3-4 lat w przedszkolu nie trwają dłużej niż 20 minut ze względu na to, że czas koncentracji dziecka jest bardzo ograniczony. Dłuższe zajęcia nie dają u takich dzieci rezultatów, a wręcz przeciwnie, mogą zniechęcić dzieci do nauki angielskiego.

Jakie metody nauczania można stosować w przedszkolu?

Nauka angielskiego dla dzieci w wieku przedszkolnym powinna, według zaleceń Ministerstwa opierać się na dwóch głównych metodach:

TPR (metoda reagowania całym ciałem)

Total Physical Response, czyli metoda reagowania całym ciałem jest idealna dla młodszych dzieci, które w większości są kinestetykami –uczą się poprzez ruch, wszystkiego muszą dotknąć i spróbować, ciężko im usiedzieć w miejscu. Cała zabawa jest prowadzona przez nauczyciela w języku obcym – dzieci nie rozumieją każdego słowa, ale oswajają się z językiem. Uczą się nowych słów poprzez zgadywanie i używanie gestów. Zastosowanie tej metody to m.in. popularna gra Simon says…, w której dziecko wykonuje polecenia nauczyciela poprzedzone zwrotem Simon says… Używając TPR możemy uczyć prostych poleceń typu stand up, touch your nose, jak również słownictwa związanego z otaczającym światem. Metoda TPR sprawdzi się również przy nauce w domu z rodzicami.

metoda audiolingwalna

Polega przede wszystkim na powtarzaniu wyrażeń (tak zwane drills) za nauczycielem, uczeniu się piosenek i wierszyków na pamięć. Polecana na początkowych etapach nauki ze względu na brak konstrukcji gramatycznych. Dodatkowo, dzieci w tym wieku uczą się głównie przez imitację, czyli powtarzanie. Jest to więc naturalna metoda, dzięki której dzieci uczą się chociażby języka ojczystego. Przeciwnicy tej metody twierdzą jednak, że częste powtarzanie niezrozumiałych dla dziecka wyrażeń po pewnym czasie staje się dla dziecka po prostu nudne.

Nauka angielskiego dla dzieci: szkoła podstawowa

A jak wygląda nauka angielskiego dla dzieci w szkole podstawowej? Wyniki badań wskazują, że dobrze nie jest. Rozpoczęcie szkoły podstawowej to zdecydowanie dobry moment, by zapisać dziecko na dodatkowe zajęcia z języka obcego. Niestety, poziom nauczania języka angielskiego w polskich szkołach podstawowych jest nadal mierny. Większość uczniów ma problem ze złożeniem prostej wypowiedzi. Wynika to nie tylko z ograniczonego kontaktu z językiem, ale też z powodu prowadzenia zajęć przez nauczycieli w języku polskim, co jeszcze bardziej obniża ilość kontaktu dziecka z językiem angielskim. To też powoduje, że okazji do wypowiedzenia się w języku obcym podczas lekcji jest bardzo mało. Dlatego tak ważne jest zapewnienie dziecku odpowiedniego kontaktu z językiem angielskim. Kurs angielskiego dla dzieci powinien być prowadzony w języku angielskim, w ten sposób zapewniamy dziecku więcej kontaktu z językiem.

Rzadko też lekcja skupia się wokół ćwiczenia wypowiedzi ustnej, a zdarza się również, że nauczyciele w ogóle nie ćwiczą tej umiejętności. Dlaczego? Często wynika to z braków wiedzy i umiejętności u nauczyciela. Na studiach filologicznych nadal kładzie się za mały nacisk na szkolenie wymowy u nauczycieli, stąd też ogromne braku w tej dziedzinie. Ponadto, nauczyciel zazwyczaj dominuje lekcję, nie stwarzając dostatecznej możliwości, aby dziecko się wypowiadało – na to wpływ ma również wielkość grupy. Im mniejsza grupa na zajęciach językowych, tym efektywniejsze nauczanie.

Nauczyciele również rzadko wykorzystują autentyczne materiały, bazując w głównej mierze na przerabianiu kolejnych zajęć z podręcznika. Brak korzystania z autentycznych materiałów i wszelkich innych dodatkowych materiałów przez nauczycieli wpływa również negatywnie na motywację dziecka do nauki angielskiego. Lekcja staje się monotonna, a zainteresowanie dzieci znacząco spada. Kiedy na wczesnym etapie edukacji dziecko będzie uważało angielski za coś nudnego, lekcję na którą nie chce przychodzić, w przyszłości raczej się to nie zmieni. Często nasze zainteresowania i ścieżka zawodowa są determinowane już przez szkołę podstawową. Dziecko, które trafia na dobrego nauczyciela języka angielskiego chce się uczyć i język angielski może stać się jedną z jego najmocniejszych stron.

Dodatkowe zajęcia językowe mają bardzo duże znaczenie w szkole podstawowej. Ważne są również kwalifikacje samego nauczyciela. Tu należy zwrócić szczególna uwagę na kwalifikacje nauczycieli, którzy prowadzą zajęcia dodatkowe. Nauczyciel, który posiada uprawnienia metodyczne, będzie miał większe pojęcie o procesie nauczania i przyswajania wiedzy niż nauczyciel bez takich kwalifikacji.

Wracając do dodatkowych zajęć językowych. Dzieci, które już w szkole podstawowej posyłane są na zajęcia dodatkowe, są świadome jak bardzo istotna jest znajomość angielskiego w dzisiejszych czasach. To, czego nauczą się na kursie pozwala stworzyć mocne podstawy do późniejszego szlifowania języka. Jak sprawić żeby nauka angielskiego dla dzieci była jeszcze bardziej efektywna? To bardzo proste. Na rynku jest dostępnych wiele aplikacji, które wspomagają naukę angielskiego. Dla nieco starszych dzieci, takich które już umieją pisać, gry takie jak Spelling Bee okażą się jak najbardziej odpowiednie. Ich zaletą jest nie tylko nauka i powtarzanie słownictwa, ale także nauka pisowni.

Nauka angielskiego dla dzieci: rola rodzica

Rola rodzica jest niezmiernie ważna – przede wszystkim nie należy mieć wygórowanych oczekiwań wobec dziecka czy też nauczyciela. Głównym celem nauki języka w przedszkolu jest tak naprawdę uwrażliwienie dziecka na język obcy, osłuchanie się z innym językiem niż język ojczysty, przyzwyczajenie dziecka do obcowania z językiem obcym. Jak widać, celem nie jest płynne porozumiewanie się w języku angielskim, nie ma mowy nawet o formułowaniu samodzielnych wypowiedzi, a jedynie na odpowiadaniu na proste pytania zadawane przez nauczyciela. Dopiero w szkole podstawowej dzieci zaczynają uczyć się struktur gramatycznych i formułują pierwsze wypowiedzi w języku angielskim. Na tym etapie wsparcie rodzica jest równie ważne – zachęcanie dziecka do nauki i umożliwienie uczęszczania na zajęcia dodatkowe z pewnością zmotywują dziecko.

Rodzic a nauka angielskiego w przedszkolu i szkole

Nauka angielskiego dla dzieci w przedszkolu będzie ograniczać się do śpiewania piosenek, powtarzania wyrażeń, recytowania wierszyków. Motywacja jest kluczowa, warto więc zachęcić dziecko do zbierania swoich prac, prowadzenia słowniczka obrazkowego. Sami rodzice powinni przede wszystkim entuzjastycznie podchodzić do nauki angielskiego. W domu również możemy uczyć dzieci języka. Powtarzanie wyrażeń, których dziecko uczy się w przedszkolu jest dobrym pomysłem, ważne jednak żeby nie przesadzić. Dziecko, które będzie „zmuszane” do nauki języka angielskiego codziennie, z pewnością się do niej zniechęci, również na dalszych etapach edukacji.

Dziecko w szkole podstawowej należy traktować już nieco inaczej i więcej od niego wymagać. Nadal potrzebuje ono pochwał, aby zachować odpowiedni poziom motywacji. Możemy zaproponować dziecku dodatkowe zajęcia, jednak jeśli nie wyrazi chęci uczęszczania na nie, nie powinniśmy naciskać. W ten sposób możemy jedynie zaszkodzić. Ze starszym dzieckiem, podobnie jak z młodszym, możemy oglądać telewizję i czytać książki w języku angielskim.

Nauka angielskiego dla dzieci: kwalifikacje nauczyciela

W szkołach podstawowych, około połowa nauczycieli języków obcych ukończyła studia filologiczne. To nadal dość niska liczba, a umiejętności nauczyciela bezpośrednio wpływają na sposób prowadzenia lekcji. Nauczyciele, którzy słabiej znają język obcy będą mieli tendencje do tłumaczenia zagadnień językowych w języku polskim i zdecydowanie będą mocniej bazować na języku ojczystym w trakcie całej lekcji. Badania wykazują również, że wypowiedzi nauczycieli i uczniów podczas zajęć w szkole podstawowej są zazwyczaj bardzo proste, składają się z 3-4 słów. Nie są to dłuższe wypowiedzi – i dokładnie z formułowaniem i zrozumieniem dłuższych wypowiedzi mają problem uczniowie szkół podstawowych. Być może również, brak kwalifikacji filologicznych powoduje, że nauczyciele nie umieją prowadzić zajęć skupiających się wokół korekty wymowy ucznia i formułowania ustnych wypowiedzi.

Problemem również jest to, że podręczniki często nie pokrywają całego materiału podstawy programowej, a brak inicjatywy ze strony nauczycieli, brak wykorzystywania dodatkowych materiałów powoduje, że u dzieci często występują braki językowe. Często również, liczba ćwiczeń w podręcznikach dotyczących danego zagadnienia jest niewystarczająca, by dziecko w pełni i dogłębnie zrozumiało temat. Brak nadzoru pedagogicznego w szkołach, analizy metod pracy i prowadzenia dodatkowych szkoleń dla nauczycieli języków obcych powoduje, że nadal zajęcia w polskich szkołach są na dużo niższym poziomie niż w Europie. Dlatego warto inwestować w dodatkowe zajęcia języka angielskiego dla dzieci.

Nauka angielskiego dla dzieci: co jeszcze możemy zrobić?

Oglądać telewizję, czytać książki i.. wyjechać za granicę. Wszystkie te elementy z pewnością wspomogą dziecko na drodze do perfekcyjnego opanowania języka. Jak u każdego, zarówno u dorosłych jak i u dzieci, najważniejszym elementem nauki języka angielskiego, czy jakiegokolwiek innego języka obcego, jest motywacja. Nauka musi się dziecku kojarzyć z czymś przyjemnym, a nie przykrym przymusem. A im więcej kontaktu z językiem będzie miało dziecko, tym lepiej i tym szybciej opanuje język.

Należy również pamiętać, że każde dziecko jest inne i nie każde będzie interesować nauka języka obcego. Nie istnieje konkretny wiek, od którego dziecko powinno zacząć uczyć się języka obcego, jest to kwestia indywidualna. Kluczem do sukcesu jest tutaj cierpliwość – dziecko zmuszane do nauki będzie się buntowało, co przyniesie odwrotny do zamierzonego skutek. Jeśli jesteśmy pewni własnych kompetencji językowych, możemy mówić do dziecka po angielsku, używając podstawowych zwrotów, aby przyspieszyć proces osłuchiwania się z językiem.

Biorąc pod uwagę poziom edukacji językowej w szkołach i braki w tym zakresie, ważne jest by zapewnić dziecku dostęp do dłuższych tekstów i wypowiedzi. Apki i gry do nauki słówek są oczywiście przydatne, by poszerzać zakres słownictwa, natomiast warto również zapisać starsze dziecko na kurs języka angielskiego. Jeśli decydujemy się na kurs stacjonarny, powinien on odbywać się w niewielkich grupach i skupiać się na umiejętności tworzenia wypowiedzi w języku obcym. Oprócz tego dzieci mogą czytać książki dostosowane do ich poziomu angielskiego – poznają w ten sposób słownictwo i nowe zwroty, których być może nie poznałyby w szkole.

Ogromną popularnością cieszą się kursy angielskiego dla dzieci online. Takie kursy angielskiego mogą przynosić korzyści zarówno rodzicom, jak i dzieciom. Kursy angielskiego dla dzieci online są znacznie tańsze niż kursy stacjonarne, a platformy takie jak ELLA zapewniają też dziecku dodatkową motywację do nauki, gdyż traktują naukę jak grę. Zdobywanie punktów, odznak czy wspinanie się po rankingu zapewni dziecku dodatkowa motywację do nauki języka angielskiego.

Nauka angielskiego dla dzieci: dostępność

Do niedawna, status ekonomiczno-społeczny rodziców bezpośrednio korelował z umiejętnościami dziecka w posługiwaniu się językiem obcym. Nauka języka wymagała sporych nakładów finansowych – zakup książek i dodatkowych materiałów, zajęcia pozaszkolne. Jednak w dobie rozwoju internetu, nauka języka angielskiego stała się znacząco mniej kosztowna i dostępna dla niemal każdego. Dziecko może korzystać z przeróżnych programów i aplikacji do nauki języka angielskiego. To znakomita alternatywa dla kosztownych kursów, które nie zawsze okazują się skuteczne.

ELLA to wyjątkowy kurs języka angielskiego online. Na platformie ELLA, rodzic może aktywnie monitorować postępy dziecka. Dodatkowo, dostęp do platformy ELLA jest nielimitowany – dziecko może uczyć się słówek nawet jadąc autobusem do szkoły, wystarczy smartfon z dostępem do internetu. Kolejną rzeczą, która wyróżnia kurs języka angielskiego dla dzieci ELLA to gamifikacja, która dostarcza dodatkowej motywacji do nauki. Możliwość zdobywania punktów i odznak, wspinania się po liście rankingowej czy też możliwość budowania swojego awatara zachęcają dziecko do nauki języka angielskiego. Znika również wymówka „braku czasu”, gdyż zalogowanie się na platformę i powtórzenie ostatnio przerabianego materiału nie zajmuje dużo czasu w ciągu dnia, a gwarantuje stały kontakt z językiem.