Amerykański angielski a brytyjski angielski: różnice
British English czy American English? Brytyjski angielski czy amerykański angielski? W języku angielskim porozumiewają się ludzie na całym świecie. Istnieją więc różne odmiany angielskiego, w zależności od regionu. Najważniejszymi odmianami języka angielskiego są brytyjski angielski (British English) i amerykański angielski (American English). Wiele osób uczących się języka nieświadomie używa zarówno słów brytyjskich, jak i amerykańskich zamiast trzymać się jednej odmiany języka.
Zmiany językowe angielskiego
Jak zmieniał się język angielski? Zmiany nie nastąpiły nagle – był to długi proces. Przede wszystkim, duży wpływ na język amerykański miały mieszanka kulturowa w koloniach oraz nowe środowisko, w którym znaleźli się osadnicy z Wielkiej Brytanii. Ameryki nie zamieszkiwali jedynie Brytyjczycy – przybywali tam również przedstawiciele innych narodów europejskich, co skutkowało użyciem zapożyczeń z innych języków europejskich. Koloniści, nie mając kontaktu z brytyjską odmianą języka angielskiego, nadal używali zwrotów i słów, które na Starym Kontynencie wyszły już z użycia. Ponadto zjawiska i rzeczy, które występowały na Nowym Kontynencie musiały zostać nazwane.
Więcej na ten temat znajdziesz w artykule historia rozbieżności języka angielskiego.
Różnice w słownictwie w amerykańskim angielskim i brytyjski angielskim
Między brytyjskim i amerykańskim angielskim występują znaczne różnice w używanym słownictwie. Niekiedy słowo używane w Wielkiej Brytanii znaczy coś zupełnie innego niż to samo słowo w amerykańskim. Na przykład słowo vest po brytyjsku oznacza podkoszulkę, a po amerykańsku kamizelkę.
Mieszkania i dom (housing and the home)
Między brytyjskim a amerykańskim angielskim znacznie różnią się słowa dotyczące domu/mieszkania i przedmiotów znajdujących się w nim. Warto być świadomym różnic w nazewnictwie, zwłaszcza jeśli planujemy na przykład wynająć mieszkanie w Wielkiej Brytanii – będziemy szukali flat, a nie apartment.
Brytyjski angielski | Amerykański angielski | Polski | ||
---|---|---|---|---|
block of flats | apartment building | blok mieszkalny | ||
dustbin | garbage can | kosz na śmieci | ||
flat | apartment | mieszkanie | ||
garden | yard | ogród | ||
ground floor | first floor | parter | ||
hosepipe | garden hose | wąż ogrodowy | ||
letterbox | mailbox | skrzynka na listy | ||
lift | elevator | winda | ||
kitchen towels | paper towels | ręczniki papierowe | ||
loo roll (informal) | toilet paper | papier toaletowy | ||
mixer | blender | blender | ||
postcode | zip code | kod pocztowy | ||
semi-detached house | duplex | „bliźniak” (typ domu) |
||
sitting room | living room | salon / pokój dzienny | ||
tea towel | dish towel | ścierka do naczyń | ||
terraced house | town house | szeregówka | ||
rubbish bin | garbage can, trashcan | kosz na śmieci | ||
wardrobe | closet | szafa | ||
washing-up liquid | dish soap | płyn do mycia naczyń | ||
waste bin | waste basket | śmietnik | ||
worktop | countertop | blat |
Transport i części samochodowe (transport and car parts)
W czasie kiedy wynaleziono samochody, między brytyjskim i amerykańskim angielskim występowały już pewne różnice i gdy zaszła potrzeba nazwania części samochodowych, oba kraje wymyśliły nazwy według własnego uznania. Z tego powodu występuje znaczna rozbieżność między nazwami amerykańskimi i angielskimi w motoryzacji.
Brytyjski angielski | Amerykański angielski | Polski | ||
---|---|---|---|---|
bonnet | hood | maska samochodu | ||
boot | trunk | bagażnik | ||
car park | parking lot | parking | ||
crossroads | intersection | skrzyżowanie | ||
diversion | detour | objazd | ||
dual carriageway | divided highway | droga dwupasnowa |
||
driving license | driver’s license | prawo jazdy | ||
estate car | station wagon | kombi | ||
gearbox | transmission | skrzynia biegów | ||
gear lever | gearshift | dźwignia przerzutki | ||
high street | mainstreet | główna ulica handlowa | ||
indicator | turn signal | światła zmiany kierunku ruchu |
||
kerb | curb | krawężnik | ||
lorry | truck | ciężarówka | ||
low loader | flatbed truck | ciężarówka nisko- podwoziowa |
||
metalled road | paved road | droga utwardzona | ||
pavement / footway | sidewalk | chodnik | ||
pedestrian crossing / zebra crossing |
crosswalk | przejście dla pieszych | ||
petrol | gas / gasoline | benzyna | ||
means of transport | means of transportation | środki transportu | ||
motorway | expressway / highway | autostrada | ||
number plate | license plate | tablica rejestracyjna | ||
railway | railroad | kolej | ||
return (ticket) | round-trip | bilet w obie strony | ||
ring road | beltway, freeway | obwodnica | ||
road surface | pavement | nawierzchnia drogi | ||
saloon | sedan | sedan | ||
silencer | muffler | tłumik | ||
single (ticket) | one-way | bilet w jedną stronę | ||
spanner | wrench | klucz maszynowy | ||
third-party insurance | liability insurance | ubezpieczenie OC | ||
torch | flashlight | latarka | ||
toll motorway | toll road, turnpike | autostrada płatna | ||
tyre | tire | opona | ||
racing car | race car | samochód wyścigowy | ||
railway | railroad | kolej | ||
reversing lights | back-up lights | światło wsteczne | ||
ring road | beltway | obwodnica | ||
roundabout | traffic circle | rondo | ||
rowing boat | row boat | kajak | ||
underground | subway | metro | ||
use public transport | use public transportation | korzystać z transportu publicznego | ||
windscreen | windshield | szyba przednia |
Ubrania (clothing)
Na różnice w nazewnictwie ubrań w brytyjskim i amerykańskim angielskim wpłynęły m.in. różnice kulturowe. Słowa takie jak poncho (obecnie używane również w Wielkiej Brytanii) weszły do amerykańskiego angielskiego dzięki zamieszkującym Amerykę Indianom. Z kolei rucksack (plecak) to słowo zapożyczone przez Brytyjczyków z niemieckiego.
Brytyjski angielski | Amerykański angielski | Polski | ||
---|---|---|---|---|
balaclava | ski mask | kominiarka | ||
braces | suspenders | szelki | ||
bumbag | fanny pack | nerka | ||
clothes peg | clothespin | klamerka | ||
dinner jacket | tuxedo | smoking | ||
dressing gown | robe | szlafrok | ||
dungarees | overalls | ogrodniczki | ||
handbag | handbag, purse | torebka | ||
jumper | sweater | sweter | ||
knickers | underwear | majtki | ||
nappy | diaper | pielucha | ||
polo neck | turtleneck | golf | ||
pyjamas | pajamas | piżama | ||
shoestring | shoelace | sznurówka | ||
sleeveless jersey | tank top | podkoszulek bez rękawów | ||
swimming costume | bathing suit | kostium kąpielowy | ||
trainers | sneakers | buty sportowe | ||
trouser suit | pantsuit | garnitur damski | ||
trousers | pants | spodnie | ||
waistcoat | vest | kamizelka | ||
wellies | rain boots | buty przeciw- deszczowe |
||
windcheater | windbreaker | wiatrówka | ||
vest | undershirt | podkoszulka | ||
zip | zipper | zamek | ||
rucksack | backpack | plecak |
Czy wiesz, że?
W amerykańskim angielskim potocznie na podkoszulkę mówi się wife beater. Wife beater oznacza również damski bokser, czyli mężczyzna który bije kobiety.
Jedzenie i kuchnia (food and kitchen)
Podobnie jest z nazwami jedzenia. Niektóre brytyjskie nazwy pochodzą z francuskiego (courgette), za to amerykańskie z hiszpańskiego (cilantro) ze względu na sąsiedztwo Meksyku.
Brytyjski angielski | Amerykański angielski | Polski | ||
---|---|---|---|---|
aniseed | anise | anyż | ||
aubergine | eggplant | bakłażan | ||
banger | sausage | kiełbasa | ||
beetroot | beet | burak | ||
biscuits | cookies | ciastka | ||
brawn | head cheese | salceson | ||
candy floss | cotton candy | wata cukrowa | ||
canteen | cafeteria | stołówka | ||
chili sauce | hot sauce | sos chili | ||
chips | French fries | frytki | ||
cooker | oven | piekarnik | ||
cooker | stove | kuchenka | ||
coriander | cilantro | kolendra | ||
cornflour | cornstarch | skrobia z kukurydzy | ||
cos lettuce | romaine lettuce | sałata rzymska | ||
crisps | chips | chipsy | ||
courgette | zucchini | cukinia | ||
cutlery | silverware | sztućce | ||
digestives | Graham crackers | krakersy | ||
fairy cake | cupcake | babeczka | ||
fizzy drink | soft drink | napój bez- alkoholowy |
||
ice lolly | popsicle | lód owocowy (na bazie wody) |
||
icing | frosting | polewa | ||
icing sugar | confectioner’s sugar | cukier puder | ||
jelly | Jell-O | galaretka | ||
jelly babies | jelly beans | żelki w kształcie fasolek | ||
jug | pitcher | dzbanek | ||
lolly | lollipop | lizak | ||
maize | corn | kukurydza | ||
mangetout | snow peas | fasola szparagowa | ||
minced meat | ground meat | mięso mielone | ||
prawns | shrimp | krewetki | ||
pudding | dessert | pudding | ||
rocket | arugula | rukola | ||
salt and pepper pot | salt and pepper shaker | pojemniki na sól i pieprz | ||
scones | biscuits | bułeczki | ||
soyabean | soybean | soja | ||
spring onion | scallion | szczypiorek | ||
sultanas | golden raisins | rodzynki sułtańskie | ||
sweets | candy | słodycze | ||
takeaway | takeout | jedzenie na wynos | ||
tin | can | puszka | ||
tinned food | canned food | jedzenie w puszce | ||
to hull | to shuck | łuskać | ||
treacle | molasses | melasa | ||
wholemeal bread | whole wheat bread | chleb pełno- ziarnisty |
Różne (miscellaneous)
Inne różnice między słownictwem brytyjskim a amerykańskim związane są przede wszystkim z kulturą, społeczeństwem i stylem życia.
Brytyjski angielski | Amerykański angielski | Polski | ||
---|---|---|---|---|
abattoir | slaughterhouse | rzeźnia | ||
American football | football | futbol amerykański | ||
anti-clockwise | counter-clockwise | przeciwnie do ruchu wskazówek zegara |
||
autumn | fall | jesień | ||
bank holiday | legal holiday | dni ustawowo wolne od pracy |
||
banknote | bill | banknot | ||
barrister | attorney | adwokat | ||
bill | check | rachunek | ||
caretaker | janitor | dozorca | ||
carousel roundabout | merry-go-round | karuzela | ||
chemist | drugstore | apteka | ||
draughts | checkers | warcaby | ||
dummy | pacifier | smoczek | ||
dustman | garbage collector | śmieciarz | ||
flexitime | flextime | elastyczne godziny pracy | ||
football | soccer | piłka nożna | ||
funfair | carnival | wesołe miasteczko | ||
holidays | vacation | wakacje | ||
invigilate | proctor | nadzorować | ||
ladybird | ladybug | biedronka | ||
lay by | rest stop / area | zatoka postojowa | ||
mate | friend | kolega / koleżanka | ||
mobile phone | cell phone | telefon komórkowy | ||
nail varnish | nail polish | lakier do paznokci | ||
naughts and crosses | tic-tack-toe | kółko krzyżyk | ||
pay with cash | pay in cash | płacić gotówką | ||
to wee | to pee | robić siusiu | ||
photo session | photoshoot | sesja zdjęciowa | ||
plaster | band aid | plaster | ||
pocket money | allowance | kieszonkowe | ||
postman | mailman | listonosz | ||
postbox | mailbox | skrzynka pocztowa | ||
power point | outlet | gniazdko elektryczne | ||
pram | baby carriage | wózek dziecięcy | ||
programme | program | program | ||
pub | bar | bar | ||
queue | line | kolejka | ||
reverse charge | collect call | rozmowa na koszt rozmówcy |
||
skipping rope | jump rope | skakanka | ||
solicitor | lawyer | prawnik | ||
so cheap as… | as cheap as… | tak tanie jak… | ||
spots | zits | pryszcze | ||
to ring someone up | to call someone | zadzwonić do kogoś | ||
to phone someone | to call someone | zadzwonić do kogoś | ||
trolley | luggage cart | wózek bagażowy | ||
trolley | shopping cart | wózek sklepowy |
Office supplies
Brytyjski angielski | Amerykański angielski | Polski | ||
---|---|---|---|---|
drawing pin | thumbtack | pinezka | ||
filing cabinet | file cabinet | szafa na dokumenty | ||
foldover clip | binder clip | klip do papieru składany | ||
marker felt-tip pen | marker | marker | ||
plasticine | play dough | plastelina | ||
rubber | eraser | gumka | ||
sellotape | Scotch tape | taśma klejąca | ||
set square | triangle | ekierka | ||
wastepaper basket | wastebasket | kosz na śmieci |
Pisownia amerykańska a brytyjska
W 1806 roku Noah Webster opublikował słownik American Dictionary of English Language, w którym po raz pierwszy zawarta była amerykańska pisownia.
słowa kończące się na -er/-re
Słowa, które w brytyjskim angielskim kończą się na -re, w amerykańskiej odmianie angielskiego będziemy zapisywali z końcówką -er.
Brytyjski angielski | Amerykański angielski | Polski |
---|---|---|
theatre | theater | teatr |
litre | liter | litr |
fibre | fiber | błonnik |
słowa kończące się na -or/-our
Słowa, które po brytyjsku zapisujemy z końcówką -our, w amerykańskiej odmianie angielskiego kończą się na -or.
Brytyjski angielski | Amerykański angielski | Polski |
---|---|---|
flavour | flavor | smak |
behaviour | behavior | zachowanie |
humour | humor | humor |
czasowniki z końcówką -se/-ze i -ise/-ize
Brytyjski angielski | Amerykański angielski | Polski |
---|---|---|
analyse | analyze | analizować, badać |
apologise | apologize | przepraszać |
realise | realize | zdawać sobie sprawę |
paralyse | paralyze | paraliżować |
authorise | authorize | autoryzować |
rzeczowniki zakończone na -ogue/-og
Brytyjski angielski | Amerykański angielski | Polski |
---|---|---|
catalogue | catalog | katalog |
dialogue | dialog | dialog |
monologue | monolog | monolog |
Amerykański angielski i brytyjski angielski a idiomy i inne frazy
Brytyjski angielski |
Amerykański angielski |
Polski | ||
---|---|---|---|---|
flogging a dead horse | beating a dead horse | wysilać się na próżno | ||
a new lease of life | a new lease on life | „nowe życie”, być jak nowonarodzony |
||
a home from home | a home away from home | drugi dom | ||
to touch wood | to knock on wood | odpukać w niemalowane drewno | ||
a skeleton in the cupboard | a skeleton in the closet | sekret | ||
take it with a pinch of salt | take it with a grain of salt | wziąć coś z przymrużeniem oka |
||
a know-all | a know-it-all | mądrala | ||
It’s down to you. | It’s up to you. | To zależy od ciebie. | ||
jump the queue | cut in line | wepchnąć się w kolejkę | ||
do the washing up | do the dishes | zmywać naczynia | ||
to have a lie-in | to sleep in | dłużej pospać, zostać w łóżku |
||
Better move off. | Better get going. | Lepiej już idź. | ||
Come round my house. | Come over to my house. | Przyjdź do mnie do domu. | ||
to jump a red light | to run a red light | przejechać na czerwonym świetle |
||
to lay the table | to set the table | nakryć do stołu | ||
Fill in the gaps. | Fill in the blanks. | Uzupełnij luki. | ||
to go off (milk) | to go bad (milk) | zepsuć się (mleko) | ||
Please ring off. | Please hang up. | Odłóż słuchawkę. | ||
throw a wobbler | throw a fit | wkurzyć się |
Znaki interpunkcyjne (punctuation marks)
Ponadto, nazwy znaków interpunkcyjnych również się różnią:
Brytyjski angielski | Amerykański angielski | ||
---|---|---|---|
. | full stop | period | |
( ) | brackets | parentheses | |
[ ] | square brackets | brackets | |
{ } | curly brackets | curly braces | |
Różnice między amerykańskim a brytyjskim angielskim nie występują tylko w słownictwie. Przeczytaj o pozostałych różnicach w artykule różnice w amerykański angielski i brytyjski angielski.
Add comment