Cleft sentences: zdania rozszczepione
Cleft sentences, czyli zdania rozszczepione to specyficzny sposób pisania zdań, który pozwala wyeksponować wybraną przez nas informację zawartą w zdaniu. Cleft sentence czyli zdanie rozszczepione jest podzielone na dwie części. W jednej części zdania zawieramy informację, którą chcemy podkreślić, a w drugiej zawieramy znane lub mniej ważne informacje.
Ciekawostka: skąd pochodzi nazwa cleft sentence?
Cleft to czas przeszły od czasownika cleave. To cleave oznacza rozszczepić, rozłupać. Co ciekawe czasownik cleave ma aż trzy formy czasu przeszłego – cleft, clove oraz cleaved.
cloven hoof – racica
Rodzaje cleft sentences
Zdania rozszczepione mogą eksponować najważniejszą dla mówcy informację w pierwszej części zdania lub dopiero na końcu zdania. Cleft sentences możemy tworzyć poprzez zastosowanie różnych słów. Jak wygląda zdanie rozszczepione?
(W tym zdaniu podkreślamy, że to John zjadł ostatni kawałek ciasta. Czyli najważniejszą informacją, którą chcemy przekazać tym zdaniem jest to, kto wykonał daną czynność, a nie czym była ta czynność.)
(W tym przypadku na końcu zdania zawieramy najważniejszą dla nas informację, czyli to co ona lubi robić.)
Zdania rozszczepione z it
Najczęściej cleft sentence tworzy się za pomocą konstrukcji zaczynającej się od “It…”. Po it stawiamy czasownik to be w odpowiednim czasie, a potem zawieramy informację, którą chcemy wyeksponować. Po that lub who stawiamy resztę zdania.
It + to be + rzeczownik + who/that + reszta zdania
It is my mother who does the laundry.
Podobnie jak w zdaniach względnych, who pojawia się w zdaniach, w których rzeczownikiem jest osoba. Natomiast that możemy używać zarówno do ludzi, jak i rzeczy.
It is my husband that mows the lawn.
W przypadku, gdy chcemy wyeksponować czas lub miejsce jakiegoś wydarzenia możemy zamienić zaimek that na where (gdzie) lub na when (kiedy). Konstrukcja zdania pozostaje taka sama.
It was winter when we met.
W nieformalnych sytuacjach możemy pominąć zaimek, gdy jest on dopełnieniem czasownika.
It was my sister (that) you met yesterday.
Gdy rzeczownik, który eksponujemy jest w liczbie mnogiej to czasownik po who/that również jest w liczbie mnogiej. Jednak czasownik to be pozostaje w liczbie pojedynczej.
It was the crows that destroyed the fence.
Przeczenie w cleft sentences z it + to be tworzymy poprzez dodanie do czasownika to be słowa przeczącego not.
It + to be + + not + rzeczownik + who/that + reszta zdania
It wasn’t Jane who broke the plate.
Pytanie dla zdania rozszczepionego z it + to be tworzymy poprzez inwersję czasownika to be.
To be + it + rzeczownik + who/that + reszta zdania
Was it Adam’s car that broke down?
Zaimki wskazujące
Wykorzystując konstrukcję zdania rozszczepionego z it można zastąpić it zaimkami wskazującymi (demonstrative pronouns).
These are the DVDs that he borrowed from me.
Zdania rozszczepione z zaimkami pytającymi
W cleft sentences z zaimkami pytającymi (interrogative pronouns) najważniejsza część zdania, czyli informacja którą chcemy wyeksponować znajduje się na końcu zdania. Ten rodzaj zdań rozszczepionych najczęściej tworzymy za pomocą what, ale możemy też wykorzystać inne zaimki pytające (why, where, how etc.). Pierwsza część takiego zdania rozszczepionego zaczyna się od odpowiedniego zaimka pytającego, a potem pojawiają się znane lub mniej ważne informacje. W drugiej części zdania znajdują się informacje, które chcemy wyeksponować. Pierwsza i druga część zdania są połączone za pomocą czasownika to be.
Zaimek pytający + pierwsza część zdania + to be + eksponowana część zdania
How I make this cake is a secret.
Cleft sentences z what często występują w połączeniu z czasownikami adore, dislike, enjoy, hate, like, loathe, love, need, prefer, want etc.
What she likes to eat is my chocolate cake.
W tym rodzaju zdań rozszczepionych możemy zamiast zaimka pytającego wstawić również all. Użycie w zdaniu all ma podkreślić, że ważna jest tylko jedna rzecz.
All she did was make things worse.
Podobnie jak z all, korzystając z konstrukcji tego rodzaju zdań rozszczepionych możemy wstawić inne wyrażenia zamiast zaimka pytającego. Ważne jest by pamiętać, że obie części zdania trzeba połączyć czasownikiem to be. Inne wyrażenia z których tworzy się zdania rozszczepione to: the reason why, the person who, one thing, something etc.
Something I forgot when I went on my trip was my passport.
Cleft sentences z czasownikami modalnymi
Czasowniki modalne (modal verbs) również możemy wykorzystać w zdaniach rozszczepionych, aby podkreślić wybrane informacje. Wystarczy odpowiedni czasownik modalny wstawić przed to be.
The person who has the most experience must be the boss.
