Amerykańskie śniadanie: wstęp

Co amerykanie jedzą na śniadanie? Co nam przychodzi na myśl, gdy myślimy o śniadaniu w Stanach Zjednoczonych? Przez wiele lat płatki śniadaniowe (cereal) oraz owoce (fruit) królowały na amerykańskich stołach. Ostatnio jednak, zaczęło się to zmieniać. Sprzedaż płatków śniadaniowych oraz soku pomarańczowego (orange juice) zaczęła spadać, na rzecz jogurtów. Przyjrzyjmy się, co jedzą amerykanie na śniadanie.

---

Amerykańskie śniadanie: jajka

Jajka (eggs) dość łatwo przygotować, dlatego cieszą się taką popularnością. Dodatkowo, jajka są bardzo zdrowe (healthy) i dostarczają organizmowi sporo białka (proteins). Nasze menu śniadaniowe może składać się z jajek przyrządzonych na przeróżne sposoby. Zamawiając jajka w restauracji warto wiedzieć jak chcemy, by były przyrządzone.

organic eggs  –  jajka organiczne

Creamed eggs on toast

Czyli po prostu jajka z sosem a’la beszamel. Jajka gotuje się na twardo, kroi na małe kawałki. Następnie, przyrządza się sos z masła, mąki, mleka i czasem bulionu.

Huevos rancheros

Huevos rancheros (na zdjęciu) to jajka serwowane w meksykańskim stylu – na tortilli, z salsą pomidorową, fasolą, papryką, cebulą, ryżem, awokado i jajkiem sadzonym.

Egg in a basket

Zwane także egg in a nest, toad in the hole. Wycinamy w kromce chleba miejsce na jajko, na patelni rozpuszczamy masło, układamy chleb, jajko wlewamy w wycięte miejsce w chlebie. Podsmażamy i gotowe!

---

Amerykańskie śniadanie: eggs benedict

Eggs benedict czyli po prostu jajka po benedyktyńsku to jajka w koszulce podane (poached eggs) na grzance (toast) z sosem holdenderskim (Holandaise sauce). W Stanach Zjednoczonych znajdziemy je niemal w każdej restauracji podającej śniadania. Nie do końca wiadomo, dlaczego ten sposób przyrządzania jajek właśnie tak się nazywa. Jedna z historii opowiada o niejakiej Pani LeGrand Benedict, która miała dość jedzenia tego samego na śniadanie w restauracji Delmonico. Poprosiła więc szefa kuchni o przyrządzenie czegoś innego i tak, szef kuchni Charles Ranhofer wymyślił jajka po benedyktyńsku. Przepis ten opublikował też w swojej książce kucharskiej w 1894 roku. Inna historia opowiada, że Pan Lemuel Benedict na kaca zamówił tosty z masłem, chrupiący bekon, dwa jajka w koszulce i sos holenderski. Szefowi kuchni Oscarowi Tschirkiemu, tak się spodobało to połączenie, że umieścił danie na menu w hotelu Waldorf Astoria.

---

Amerykańskie śniadanie: French toast

To kolejny klasyk amerykański. Kawałek chleba tostowego maczamy w mieszance jajek (eggs), mleka (milk), cynamonu (cinnamon), wanilii (vanilla) i soli (salt). Następnie smażymy takie kawałki chleba na każdej stronie. Podawane mogą być same, z masłem lub z owocami. Przepis ten niegdyś miał głównie na celu wykorzystać czerstwy chleb, jednak stał się bardzo popularnym daniem śniadaniowym.

---

Amerykańskie śniadanie: hash browns

Hash browns znane też jako hashed browns zyskały popularność pod koniec XIX wieku. Początkowo, wykorzystywano resztki ziemniaków, do usmażenia z nich placków. Teraz, potrawę tę je się na śniadanie nie tylko wtedy, gdy chcemy coś zrobić z resztkami jedzenia.

---

Amerykańskie śniadanie: bacon and eggs

Smażony, chrupiący bekon z jajkami to klasyk, jeśli chodzi o amerykańskie śniadania. Jak przyrządzić taki bekon? Trzeba go smażyć na każdej stronie, a następnie wyłożyć na papierowy ręcznik, by odsączyć boczek z tłuszczu. Pamiętajmy jednak, że bekon to nie do końca to samo co boczek – boczek znany w Polsce pochodzi z innej części tuszy niż amerykański bekon. Nasz boczek za oceanem nazywany jest streaky bacon, z boków półtuszy. Natomiast amerykański bekon pochodzi z grzbietowej części, czyli jest nieco mniej tłusty.

---

Amerykańskie śniadanie: yogurt

Popularnym daniem śniadaniowym zarówno w Stanach Zjednoczonych jak i na całym świecie jest jogurt. Smaków i rodzajów jogurtów jest bardzo wiele. Oto przykłady rodzajów jogurtów, na jakie możemy się natknąć.

traditional yogurt  –  tradycyjny jogurt

Więcej słownictwa znajdziesz we wpisie nabiał po angielsku.

---

Amerykańskie śniadanie: oatmeal

Bardzo popularnym jedzeniem śniadaniowym są płatki owsiane (oatmeal). Jedną z najpopularniejszych firm produkujących przeróżne odmiany płatków owsianych to Quaker. Sposobów przyrządzania takich płatków jest wiele. Mamy takie, które wymagają tylko zalania wodą czy też mlekiem, ale też takie, które zalewa się poprzedniego wieczoru (overnight oats).

overnight oats  –  płatki owsiane zalewane na noc

---

Amerykańskie śniadanie: pancakes

Pancakes czyli amerykańskie naleśniki różnią się od polskich naleśników. Pancakes przypominają nieco bardziej nasze polskie racuchy. Polskie naleśniki przygotowujemy z mąki, mleka, jajek, cukru i oleju. Amerykańskie naleśniki wymagają również użycia proszku do pieczenia i masła. Oto popularne dodatki do amerykańskich naleśników. Możemy je dodać do ciasta lub posypać czy też polać nimi naleśniki. Pamiętajmy, że najpopularniejszy jest oczywiście syrop klonowy (maple syrup)!

yoghurt  –  jogurt

---

Amerykańskie śniadanie: toast

Jeśli w domu mamy toster, przyrządzenie tostów to żaden problem. Tosty możemy jeść niemal ze wszystkim, na słodko (sweet) lub na słono (savory). Przedstawiamy popularne tosty, które łatwo przyrządzić na szybko.

smoked salmon toast  –  tost z wędzonym łososiem

---

Amerykańskie śniadanie: breakfast burrito

Burrito na śniadanie? Czemu nie! Śniadaniowe burrito to nic innego jak tortilla nadziewana typowo śniadaniowymi składnikami: jajkiem, szynką, serem, bekonem. Opcji jest naprawdę bardzo wiele.

---

Amerykańskie śniadanie: smoothie

Smoothie czyli zblendowane warzywa lub owoce, czasami z dodatkiem nabiału w postaci mleka, jogurtu czy lodów. Poniżej przedstawiamy nasze ulubione kombinacje!

strawberry, kiwi, banana  –  truskawki, kiwi i banan

---

Amerykańskie śniadanie: waffles

Równie popularne jak naleśniki są gofry (waffles)! Aby zrobić gofry musimy mieć gofrownicę (waffle iron) lub specjalną foremkę do piekarnika. Popularne składniki do gofrów są niemal takie same jak do naleśników.

---

Amerykańskie śniadanie: bagels

Bagels czyli bajgle, to nieco zapomniany produkt w Polsce, ale za to bardzo popularny w Stanach Zjednoczonych. Bajgle to produkt polski, wynaleziony na cześć króla Jana Sobieskiego.

Popularne rodzaje bajgli

whole wheat bagel  –  pełnoziarnisty bajgiel

Dodatki do bajgli

peanut butter  –  masło orzechowe

---

Amerykańskie śniadanie: cereal

Płatki śniadaniowe to typowo amerykański wynalazek, który zyskał popularność na całym świecie. Początkowo, płatki śniadaniowe miały pomagać na trawienie. W 1863, James Caleb Jackson stworzył pierwsze płatki śniadaniowe z mąki Grahama (Graham flour). Były one tak twarde, że trzeba było je moczyć w mleku przez noc – nazwano je granula. To od tej nazwy pochodzi nazwa granola, płatków stworzonych potem przez Harvey’a Kellogga.

To właśnie Kellogg wraz z bratem opracowali na przełomie wieku metodę wytwarzania płatków kukurydzianych, które nazwano po prostu Corn Flakes. Następnie, dodano do nich cukru i zaczęto sprzedawać na masową skalę. Rynek płatków śniadaniowych dalej się rozwijał. Kilka lat później, firma Quaker Oats wynalazła metodę wytwarzania dmuchanego ryżu (puffed rice). Przez ponad 100 lat kolejne firmy prześcigiwały się w tworzeniu coraz to innych płatków śniadaniowych, dodając do nich przeróżne składniki, od miodu po pianki. Wraz z wkroczeniem w XXI wiek, zaczęły się kolejne zmiany. Wraz z wzrostem popularności organicznego jedzenia (organic food), płatki również zaczęły stawać się zdrowsze. Teraz, produkuje się płatki bez glutenu (gluten free) czy pełnoziarniste (whole grain). Teraz, ze składników płatków śniadaniowych produkuje się również batony (cereal bars).

Popularne płatki śniadaniowe w Stanach Zjednoczonych

Rice Krispies

---

Amerykańskie śniadanie: pastry

Wyroby z ciasta

muffin  –  muffin

Pop Tarts

Pop Tarts to nic innego jak tosty, produkowane przez Kellogg Company. Pop-Tarts po raz pierwszy pojawiły się na rynku w 1964 roku. Zawierają sporo cukru i zazwyczaj są polane lukrem.

---

Amerykańskie śniadanie: omelet

Zarówno w Polsce jak i w Stanach Zjednoczonych, popularnym daniem śniadaniowym są omlety. Amerykańskie omlety różnią się nieco od na przykład francuskich omletów. Omlety w amerykańskim stylu mają złocistą skorupkę, bo smaży się je dłużej na jednej stronie.

a Denver omelet (Southwest omelet)

To omlet z kawałkami szynki, cebuli i zielonej papryki. Czasami podaje się go z serem.

Hangtown fry

Hangtown fry to typ omletu, który pojawił się w Kalifornii podczas gorączki złota około 1850 roku. Ten omlet powstał w mieście Placerville, które często było nazywane właśnie Hangtown. Podobno, pewien bogacz zażyczył sobie najdroższe danie, które można przyrządzić. Wówczas, najdroższymi składnikami były jajka, bekon i ostrygi – które sprowadzano na lodzie aż z San Francisco. Inna wersja mówi o tym, że pewien skazaniec w więzieniu na ostatni posiłek zażyczył sobie omlet z ostrygami, wiedząc, że ostrygi trzeba będzie sprowadzić z daleka i tym samym, opóźni swoją egzekucję o jeden dzień.

Biscuits and gravy

To popularne danie śniadaniowe w Stanach Zjednoczonych. Miękkie bułeczki polane sosem mięsnym. Danie wynaleziono po amerykańskiej wojnie o niepodległość, gdy brakowało zapasów jedzenia. Śniadanie było jednym z najważniejszych posiłków w ciągu dnia – zwłaszcza dla tych, którzy ciężko pracowali fizycznie na plantacjach. Biscuits and gravy było tanim rozwiązaniem na pożywne śniadanie.

---

Amerykańskie śniadanie: sandwiches

Sandwiches czyli po prostu kanapki to proste i popularne danie śniadaniowe zarówno w Polsce jak i w Stanach Zjednoczonych. Na jakie rodzaje kanapek możemy się natknąć w Stanach Zjednoczonych?

Cuban sandwich
Popularna zwłaszcza na Florydzie. Składniki: szynka (ham), pieczona wieprzowina (roasted pork), ser Swiss (Swiss cheese), ogórkiem kiszonym (pickle), musztardą (mustard) i salami, na kubańskim chlebie (Cuban bread).

Monte Cristo sandwich
Kanapka na pieczywie tostowym z szynką (ham) i serem (cheese), zanurzona w jajku i smażona.

Po’boy
Kanapka z pieczoną wołowiną (roasted beef) lub smażonymi owocami morza (fried seafood) podana w bagietce. Częstą podawana z krewetkami.

Reuben sandwich
Kanapka z peklowaną wołowiną (corned beef), serem Swiss (Swiss cheese), kapustą kiszoną (sauerkraut), sosem z majonezu, ketchupu, cebuli i octu (Russian dressing).

Beef on Weck
Kanapka popularna w stanie Nowy Jork. Cienko pokrojona wołowina z chrzanem (horseradish) na bułce.

Lobster roll
Kanapka popularna w stanie Maine i Connecticut. Bułka z homarem.

Denver omelet sandwich
Mówiliśmy już o Denver omelet, ale występuje on także w wersji kanapkowej. Bierzemy po prostu omlet i robimy z niego kanapkę.

PBJ
PBJ czyli Peanut Butter and Jelly sandwich. Kanapka z masłem orzechowym i dżemem. Klasyka kuchni amerykańskiej.

BLT sandwich
Kanapka znana już na przełomie XIX i XX wieku, która zyskała wyjątkową popularność po drugiej wojnie światowej. Nazwa BLT pochodzi od pierwszych liter nazw podstawowych składników – Bacon, Lettuce, Tomato czyli bekon, sałata i pomidor. Obecnie, jest to jedna z najpopularniejszych kanapek w Stanach Zjednoczonych.

BLTA sandwich
Bacon, Lettuce, Tomato, Avocado sandwich czyli kanapka z bekonem, pomidorami, sałatą i awokado.

Gerber sandwich
Kanapka popularna w St. Louis, Missouri. To zapiekana kanapka z jednej kromki chleba, z masłem czosnkowym, szynką, serem provolone, przyprawiona papryką.

Spiedie
Kanapka, która jest znana zwłaszcza w stanie Nowy Jork. W bułce znajdziemy pulpety z kurczaka, wieprzowiny, jagnięciny, baraniny lub wołowiny. Sama nazwa spiedie pochodzi z włoskiego spiedo, oznaczające przyrządzać na ruszcie. Niegdyś ta kanapka była robiona wyłącznie z jagnięciną, ale teraz można ją jeść z dowolnym mięsem.

Pimento Cheese Sandwich
Kanapka z majonezem, serem pimento. Ser pimento (pimento cheese) to pasta kanapkowa (spread) z sera, majonezu i papryczek pimento. Mimo, że kanapka jest uwielbiana na południu Stanów Zjednoczonych, to powstała tak naprawdę w Nowym Jorku. Podobno w okolicy lat 70. XIX wieku, rolnicy w Nowym Jorku zaczęli produkować miękki ser, który potem stał się serkiem kanapkowym. W tym samym czasie, Hiszpania eksportowała do Stanów Zjednoczonych spore ilości papryczek pimento w puszce. Gdy w 1908 roku połączono te dwa składniki w przepisie opublikowanym w Good Housekeeping, przepis stał się przebojem. Zaczęto produkować tę pastę kanapkową na masową skalę, zwłaszcza na południu kraju. Z czasem, do pasty zaczęto dodawać majonezu, a także innych rodzajów sera.

Italian beef sandwich
Kanapka pochodząca z miasta Chicago, znana od 1930 roku. Kanapka podawana w dłuższej bułce we włoskim stylu, z cienkimi plastrami pieczonej wołowiny z sosem. Często serwowana także ze słodkimi papryczkami włoskimi lub kiszonkami warzywnymi.

Muffuletta
Kanapka powstała wśród włoskich imigrantów w Nowym Orleanie, w stanie Luizjana. Muffuletta to także rodzaj okrągłego, sycylijskiego chleba z sezamem, podobnej do foccacci. Sama kanapka to warstwy marynowanej sałatki z oliwek, salami, szynki, sera Swiss (Swiss cheese), sera provolone (provolone) i mortadelli (mortadella). Sałatka z oliwkami to oliwki, z kiszonym selerem, kalafiorem i marchewką – włoska giardiniera.

Pastrami on rye
Kanapka popularna w żydowskich delikatesach w Nowym Jorku. Stworzył ją Sussman Volk, który po raz pierwszy zaczął ją serwować w swoich delikatesach w 1888 roku. Kanapka to po prostu pastrami z serem Swiss podane na żytnim chlebie.

Fried clam roll
Kanapka wynaleziona w Ipswich, w stanie Massachusetts w 1916 roku. Podobno niejaki Lawrence Woodman smażył ziemniaki na głębokim tłuszczu i postanowił nie marnować oleju i wysmażyć kilka małży.

Grilled cheese
Klasyk w amerykańskiej kuchni, kanapka z grillowanym serem. Kanapka stała się popularna w latach 20. XX wieku, kiedy chleb krojony oraz ser stały się tanie i powszechnie dostępne.

---

Amerykańskie śniadanie: napoje śniadaniowe

Coffee

Wielu z nas nie wyobraża sobie rozpoczęcia dnia bez filiżanki kawy (a cup of coffee). Kawa występuje w wielu postaciach, jednak najprościej oczywiście przyrządzić kawę rozpuszczalną.

Fresh juice

Soki dostarczają nam wielu witamin (vitamins). Do śniadania możemy napić się soku z kartonu lub wycisnąć świeży sok. Najpopularniejszy jest oczywiście sok pomarańczowy, ale mamy wiele rodzajów soków.

tomato juice  –  sok pomidorowy

Tea

Jeśli mamy ochotę na coś ciepłego nad ranem, a nie jesteśmy kawoszami, często sięgamy po kubek herbaty.

white tea  –  biała herbata

Więcej słownictwa znajdziesz we wpisie napoje po angielsku.