Amerykański angielski vs brytyjski angielski: różnice

Między amerykańskim i brytyjskim angielskim występują znaczne różnice w używanym słownictwie, a także w pisowni, gramatyce i wymowie. Różnice w słownictwie opisaliśmy w artykule amerykański angielski vs brytyjski angielski: różnice w słownictwie. W tym artykule omówimy pozostałe różnice.

Rzeczowniki zbiorowe (collective nouns)

Collective noun czyli rzeczownik zbiorowy możemy traktować w zdaniu jako rzeczownik w liczbie pojedynczej lub mnogiej – rozpatrywać grupę ludzi jako jedność lub jako oddzielne jednostki. W brytyjskim angielskim częściej używamy formy liczby mnogiej, a w amerykańskim pojedynczej.

Inne przykłady rzeczowników zbiorowych:

committee – komisja

family – rodzina

government – rząd

staff – personel

crew – załoga

Czasowniki w czasie przeszłym (past tense verbs)

Między amerykańskim a brytyjskim angielskim występują również różnice w formach czasowników w czasie przeszłym. W brytyjskim często znajdziemy końcówkę nieregularną -t, a po amerykańsku jest to zwykły czasownik regularny z końcówką -ed.

spoil – zepsuć się

Istnieje też grupa czasowników, która w czasie przeszłym jest regularna w brytyjskim, ale nieregularna w amerykańskim angielskim.

dive – zanurkować

fit – pasować

wet – zmoczyć

Czas Present Perfect w amerykańskim i brytyjskim angielskim

Choć niewielkie, różnice w użyciu gramatyki również występują między tymi dwoma odmianami języka. W sytuacjach, gdzie mamy skutki jakiejś czynności w przeszłości teraz użyjemy Present Perfect. Okazuje się jednak, że Amerykanie nie do końca stosują się do tej zasady gramatycznej i dopuszczają używanie w takich przypadkach Past Simple.

To samo dotyczy słów typu just, already, yet – charakterystycznych dla czasu Present Perfect. Po amerykańsku można powiedzieć:

I’ve just had dinner.

Właśnie zjadłem/zjadłam obiad.

I just had dinner.

Właśnie zjadłem/zjadłam obiad.

Czasowniki modalne (modal verbs)

W brytyjskim dopuszcza się użycie czasowników modalnych needn’t, mustn’t oraz shall. W amerykańskim natomiast, stosuje się raczej formy don’t need to, must not oraz will. Występują także inne różnice przedstawione poniżej:

Tryb łączący (subjunctive)

Amerykański angielski wymaga, aby po niektórych czasownikach wystąpiła konstrukcja subjunctive, a w brytyjskim angielskim nie jest to konieczne.

The w amerykańskim i brytyjskim angielskim

W brytyjskim angielskim często omija się the tam, gdzie w amerykańskim angielskim zazwyczaj się go stosuje. Istnieją jednak przypadki, gdy jest na odwrót.

Have got vs have w amerykańskim i brytyjskim angielskim

Początkujący często zastanawiają się czy powinni używać formy have czy have got. Obie formy są poprawne, z tym że forma have got jest preferowana w Wielkiej Brytanii, a have w Stanach.

Have vs take w amerykańskim i brytyjskim angielskim

W brytyjskim angielskim w wyrażeniach takich jak „brać prysznic” czy „odpocząć” użyjemy czasownika have, natomiast w amerykańskim bardziej naturalnie będzie brzmiał take lub get.

Amerykański i brytyjski angielski a przyimki (prepositions)

Prepositions, czyli przyimków inaczej używa się w amerykańskim angielskim i brytyjskim angielskim.

Przykłady:

Liczby (numbers)

Cechy odróżniające amerykański angielski i brytyjski angielski to przede wszystkim użycie oh w brytyjskim angielskim, gdzie w amerykański jest to zazwyczaj zero.

Oprócz tego w amerykańskim angielskim nie użyjemy słowa and w liczbach – w brytyjskim angielskim powiemy one hundred and fifty, a po amerykańsku one hundred fifty.

Należy również pamiętać, że jeśli podajemy jakąś kwotę w amerykańskim angielskim, np. $2.50 powiemy albo two dollars fifty cents albo two fifty. Brytyjski angielski dopuszcza możliwość two dollars fifty.

Wymowa w amerykańskim i brytyjskim angielskim

Główna cechą odróżniająca brytyjski angielski i amerykański angielski jest wymowa. Wśród osób uczących się języka zdania są podzielone – jedni starają się osiągnąć idealny brytyjski akcent, a innym bardziej podoba się ten amerykański. Jakie są między nimi różnice?

rotyzacja

Rotyzacja, czyli wymawianie głoski r przed spółgłoskami i na końcu wyrazów to cecha akcentu amerykańskiego. W słowach takich jak car, butter czy pure, usłyszymy wyraźne /r/. Tymczasem po brytyjsku zamiast /r/ można usłyszeć dłuższe /ɑː/.

flapping

Flapping to używanie spółgłoski uderzeniowej dziąsłowej po amerykańsku. Co to oznacza? Jest to dźwięk podobny do /d/, słyszalny np w słowie butter. Amerykanin zamiast wypowiedzieć /t/ użyje dźwięku bardziej podobnego do /d/ i wyraźnego /r/ na końcu.

samogłoski

Brytyjczycy i Amerykanie inaczej wymawiają samogłoski w niektórych słowach.

Bardzo często kiedy po brytyjsku wymawiane jest /ɑː/, czyli długie a, w amerykańskim to samo słowo wymówimy używając /æ/, czyli dźwięku podobnego bardziej do e.

Po brytyjsku w słowie hot możemy usłyszeć krótkie o, a po amerykańsku w tym samym słowie — długie a.

Niektóre słowa zwłaszcza te zapożyczone z francuskiego są inaczej akcentowane. W amerykańskim angielskim akcent pada na ostatnią sylabę, a w brytyjskim na pierwszą.

Wyjątkami od tej reguły są słowa takie, jak moustache i address. W tym wypadku wyrazy są akcentowane odwrotnie.

Różnice między wymową amerykańską a brytyjską występują również w intonacji. Amerykanie powszechnie używają intonacji wznoszącej. Natomiast u Brytyjczyków intonacja rośnie i opada.

Pisownia i interpunkcja w amerykańskim i brytyjskim angielskim

skróty

Po brytyjsku w skrótach od słów takich jak Mister czy Missis (Pan/Pani), nie używamy kropki jeśli skrót kończy się na tę samą literę co cały wyraz, a więc zapiszemy je:

Z kolei w amerykańskim angielskim zawsze użyjemy na końcu kropki. W brytyjskim angielskim kropki użyjemy, gdy skrót kończy się na inną literę niż cały wyraz.

cudzysłów i interpunkcja

Amerykański angielski dyktuje użycia się pojedynczego cudzysłowu, gdy w cytowanym fragmencie wprowadzamy kolejny cytat.

Również, należy zwrócić uwagę na interpunkcję. Amerykański angielski dyktuje, aby kropki i przecinki były w cudzysłowie, nawet jeśli nie są częścią cytowanego fragmentu. Natomiast brytyjski angielski mówi, aby kropki i przecinki były poza cytowanym fragmentem, za cudzysłowem.

W przypadku innych znaków interpunkcyjnych, zarówno amerykański angielski jak i brytyjski angielski umieszcza je za cudzysłowem jeśli nie są częścią cytatu:

zapisywanie dat

Amerykanie stosują inny zapis daty niż tradycyjne dzień/miesiąc/rok. Datę 22 maja 2018 można zapisać:

Ponadto w brytyjskim angielskim spotyka się jeszcze formę the 22^nd of May 2018. Więcej różnic w zapisywaniu dat opisujemy w artykule daty po angielsku.

zapisywanie godzin

zapisywanie liczb