Zwierzęta Ameryki Północnej: wstęp
Zwierzęta Ameryki Północnej to zwierzęta (animals), które pochodzą z kontynentu Ameryki Północnej (North America). Najbardziej charakterystycznym zwierzęciem z Ameryki Północnej jest prawdopodobnie bizon (American bison). Jakie jeszcze zwierzęta kojarzą ci się z Ameryką Północną?
Zwierzęta Ameryki Północnej: American Bison
| Nazwa polska: | bizon |
| Nazwa naukowa: | Bison bison |
| Wielkość: | 210 – 350 cm, 450 – 1350 kg |
| Długość życia: | 15 – 22 lat |
| Gromada: | ssak (mammal) |
| Dieta: | roślinożerny (herbivore) |
| Ochrona: | bliski zagrożenia wymarciem (near threatened) |
| Występowanie: | preria (prairie) |
| Tryb życia: | żyje w stadzie |
| Nazwa stada: | herd of bison |
Bizon jest znany również pod nazwą American buffalo. Jest narodowym ssakiem Stanów Zjednoczonych, a także symbolem trzech stanów: Oklahomy, Kansas i Wyoming. Bizon często widnieje na oficjalnych pieczęciach (seals), flagach, a nawet na kilku monetach – najbardziej znana jest pięciocentówka zwana buffalo nickel, która była w użyciu w latach 1913 – 1938.
Bizony żyją w stadach – samice z młodymi tworzą własne stada oddzielne od samców. Bizon może zaatakować człowieka, jeśli zostanie sprowokowany.
Bizony prawie wyginęły w wyniku polowań na nie w XIX wieku, a także z powodu chorób bydła (bovine diseases) które rozprowadzały udomowione krowy. Do 1889 roku ich liczba spadła do 541 sztuk. Dzięki wysiłkom mającym na celu odbudowanie populacji, liczebność tych zwierząt wzrosła do 31 000. W tej chwili bizony żyją głównie w parkach narodowych (national parks) i rezerwatach.
Czy wiesz, że?
Małe bizony mają przezwisko czerwone psy (red dogs). Pochodzi ono od ich pomarańczowo-czerwonego koloru futra.
Zwierzęta Ameryki Północnej: Black Footed Ferret
| Nazwa polska: | tchórz czarnołapy |
| Nazwa naukowa: | Mustela nigripes |
| Wielkość: | 45 – 60 cm, 1 kg |
| Długość życia: | 4 – 9 lat |
| Gromada: | ssak |
| Dieta: | mięsożerny (carnivore) |
| Ochrona: | zagrożone wymarciem (endangered) |
| Występowanie: | obszary trawiaste |
| Tryb życia: | żyje samotnie |
| Nazwa stada: | business of ferrets |
Tchórze czarnołape są jedynym gatunkiem fretek rodzimym (native) dla Ameryki Północnej. Mają jasną barwę, z wyłączeniem charakterystycznych czarnych łapek oraz zabarwionego na czarno czubka ogona (tail tip) i łaty na pysku. Z powodu zmniejszenia się populacji piesków preriowych (prairie dogs) – ich głównego pożywienia – tchórze czarnołape prawie wyginęły.
Zwierzęta Ameryki Północnej: American Black Bear
| Nazwa polska: | niedźwiedź czarny |
| Nazwa naukowa: | Ursus americanus |
| Wielkość: | 180 – 190 cm, 70 – 270 kg |
| Długość życia: | 10 – 20 lat |
| Gromada: | ssak |
| Dieta: | wszystkożerny (omnivore) |
| Ochrona: | nie jest zagrożony wymarciem |
| Występowanie: | lasy, góry |
| Tryb życia: | żyje samotnie |
| Nazwa stada: | sloth, sleuth of bears |
Niedźwiedzie czarne to najbardziej powszechny (the most common) i najmniejszy (the smallest) rodzaj niedźwiedzi w Ameryce Północnej. Pomimo swej nazwy mogą mieć barwę nie tylko czarną (black), ale i brązową (brown), cynamonową (cinnamon), a czasem – choć rzadko – białą (white). Skórę mają szarą (gray), a oczy brązowe – choć przy urodzeniu są niebieskie (blue).
Niedźwiedzie są wszystkożerne dlatego potrafią wyjadać resztki ludzkiego jedzenia – chociaż raczej nie wykradają całych koszy piknikowych (picnic baskets) jak pewien słynny miś. Zimę niedźwiedzie czarne spędzają w swoich legowiskach (dens).
Zwierzęta Ameryki Północnej: Groundhog
| Nazwa polska: | świstak |
| Nazwa naukowa: | Marmota monax |
| Wielkość: | 60 cm, 3 – 6 kg |
| Długość życia: | 3 lata |
| Gromada: | ssak |
| Dieta: | roślinożerny |
| Ochrona: | nie jest zagrożony wymarciem |
| Występowanie: | łąki, pastwiska, ogrody |
| Tryb życia: | żyje samotnie |
Świstaki to najwięksi przedstawiciele rodziny wiewiórkowatych. Te gryzonie jedzą całe lato, aby w zimie hibernować (to hibernate). Są znane również pod nazwą woodchucks.
Czy wiesz, że?
W USA 2 lutego obchodzony jest Dzień Świstaka (Groundhog Day). W tym dniu świstak przepowiada pogodę (to predict the weather). Tradycja mówi, że jeśli hibernujący świstak wyjdzie ze swojej norki i zobaczy swój cień (shadow), to wtedy będzie jeszcze sześć tygodni zimy. Natomiast jeśli go nie zobaczy to wtedy niedługo przyjdzie wiosna.
Zwierzęta Ameryki Północnej: Pronghorn
| Nazwa polska: | widłoróg |
| Nazwa naukowa: | Antilocapra americana |
| Wielkość: | 100 – 150 cm, 40 – 60 kg |
| Długość życia: | 11 lat |
| Gromada: | ssak |
| Dieta: | roślinożerny |
| Ochrona: | nie jest zagrożony wymarciem |
| Występowanie: | stepy, pustynie |
| Tryb życia: | żyje w stadzie |
| Nazwa stada: | herd, band of pronghorns |
Nazwa widłorogów pochodzi od ich charakterystycznych, zakrzywionych do tyłu rogów (horns). Widłorogi należą do jednych z najszybszych (the fastest) zwierząt w Ameryce Północnej.
Zwierzęta Ameryki Północnej: American Alligator
| Nazwa polska: | aligator amerykański |
| Nazwa naukowa: | Alligator mississippiensis |
| Wielkość: | 360 cm, 450 kg |
| Długość życia: | 35 – 50 lat |
| Gromada: | gad (reptile) |
| Dieta: | mięsożerny |
| Ochrona: | nie jest zagrożony wymarciem |
| Występowanie: | bagna (swamp), mielizny, brzegi rzek (rivers) i jezior |
| Tryb życia: | żyje samotnie lub w stadzie |
| Nazwa stada: | congregation of alligators |
Aligatory amerykańskie żyją w południowo-wschodniej (southeastern) części Stanów Zjednoczonych na terenach podmokłych. Aligatory były zagrożone wyginięciem, jednak obecnie ich populacja (population) została odbudowana.
Zwierzęta Ameryki Północnej: Red-cockaded woodpecker
| Nazwa polska: | Dzięcioł skromny |
| Nazwa naukowa: | Picoides borealis |
| Wielkość: | 20 – 23 cm, 45 – 50 g |
| Długość życia: | 16 lat |
| Gromada: | ptak (bird) |
| Dieta: | wszystkożerny |
| Ochrona: | bliski zagrożenia wymarciem |
| Występowanie: | lasy |
| Tryb życia: | żyje w stadzie |
| Nazwa stada: | clan of woodpeckers |
Dzięcioły są czarno-białe, ale samce mają małe czerwone pasemko (red streak) na policzku od którego wywodzi się ich angielska nazwa, która oznacza „dzięcioł z czerwoną kokardą”. Z powodu wycinki ich naturalnego środowiska – sosn długoigielnych (longleaf pine) – ich populacja zmniejsza się.
Zwierzęta Ameryki Północnej: Utah prairie dog
| Nazwa polska: | Nieświszczuk mały |
| Nazwa naukowa: | Cynomys parvidens |
| Wielkość: | 30 – 35 cm, 600 – 1400 g |
| Długość życia: | 8 lat |
| Gromada: | ssak |
| Dieta: | roślinożerny, insektożerny |
| Ochrona: | zagrożony wymarciem |
| Występowanie: | stepy |
| Tryb życia: | żyje w stadzie |
| Nazwa stada: | town of prairie dogs |
Angielska nazwa oznacza „pies preriowy z Utah”, ale zwierzęta te nie mają nic wspólnego z psami. Nieświszczuki to gryzonie z rodziny wiewiórkowatych. Mogą mieć różne ubarwienie od płowego (tawny) do koloru gliny z ciemnymi łatami nad oczami i białymi na czubku ogona. Nieświszczuki małe występuję na terenie stanu Utah. Żyją w dużych koloniach w wykopanych norach (burrows) połączonych tunelami. Zwierzęta te hibernują w zimie.
Zwierzęta Ameryki Północnej: Bald Eagle
| Nazwa polska: | bielik amerykański |
| Nazwa naukowa: | Haliaeetus leucocephalus |
| Wielkość: | 80 – 100 cm, 3 – 6 kg |
| Długość życia: | do 20 – 30 lat |
| Gromada: | ptak |
| Dieta: | mięsożerny |
| Ochrona: | nie jest zagrożony wymarciem |
| Występowanie: | blisko wody |
| Tryb życia: | żyje samotnie |
Słowo bald oznacza „łysy”, ale bielik nie jest tak naprawdę łysy. Jego nazwa wywodzi się od staroangielskiego słowa balde, które oznacza biały. Głowa bielika jest biała w odróżnieniu od reszty ciała, które jest brązowe.
Bieliki rodzą się szare, a następnie robią się brązowe. Ich charakterystyczna biała głowa pojawia się dopiero, gdy mają około 4-5 lat. Małe orlątka są nazywane eaglets.
Czy wiesz, że?
Bielik amerykański jest symbolem narodowych Stanów Zjednoczonych od 1782 roku.
Zwierzęta Ameryki Północnej: American paddlefish
| Nazwa polska: | wiosłonos amerykański |
| Nazwa naukowa: | Polyodon spathula |
| Wielkość: | 50 – 200 cm, 18 – 90 kg |
| Długość życia: | 20 – 30 lat |
| Gromada: | ryba (fish) |
| Dieta: | mięsożerny |
| Ochrona: | narażony na wymarcie |
| Występowanie: | rzeki |
| Nazwa stada: | school of paddlefish |
Nazwa wiosłonosa amerykańskiego pochodzi od jego długiego wyglądający jak wiosło pyska. W odróżnieniu od większości ryb, wiosłonos nie ma łusek (scales) oprócz okolic płetwy ogonowej. Żyje w słodkich wodach, głównie w Missisipi.
Czy wiesz, że?
Wiosłonos amerykański to starożytny gatunek ryb, który pojawił się jeszcze przed dinozaurami (dinosaurs)!
Zwierzęta Ameryki Północnej: Red wolf
| Nazwa polska: | wilk płowy, wilk czerwony |
| Nazwa naukowa: | Canis rufus |
| Wielkość: | 120 cm, 20 – 35 kg |
| Długość życia: | 6 -15 lat |
| Gromada: | ssak |
| Dieta: | mięsożerny |
| Ochrona: | zagrożony wymarciem |
| Występowanie: | przybrzeżna preria, moczary |
| Tryb życia: | żyje w stadzie |
| Nazwa stada: | pack of wolves |
Wilk czerwony jest mniejszy niż wilk szary (gray wolf). Jego futro ma charakterystyczny czerwony odcień (red tint). Wilk czerwony łączy się w pary na całe życie (mate for life).
Wilki czerwone to najbardziej zagrożone wymarciem wilki na świecie. Kiedyś zamieszkiwały południowo-wschodnią część USA teraz żyją tylko w Północnej Karolinie na terenie parków narodowych. W 1980 roku wilki czerwone wymarły na wolności (extinct in the wild). Dzięki staraniom mającym na celu odbudowę populacji, wilki zostały ponownie przywrócone do środowiska naturalnego. Pomimo tego, teraz na wolności żyje mniej niż 30 osobników.
Zwierzęta Ameryki Północnej: Island fox
| Nazwa polska: | urocjon wyspowy, lis wyspowy |
| Nazwa naukowa: | Urocyon littoralis |
| Wielkość: | 30 – 33 cm, 1.8 – 2.2 kg |
| Długość życia: | 6 -15 lat |
| Gromada: | ssak |
| Dieta: | wszystkożerny |
| Ochrona: | narażony na wymarcie |
| Występowanie: | Kalifornia |
Lisy wyspowe są bardzo małe, mają szare ubarwienie na plecach, rdzawe po bokach i biały brzuch. Żyją na sześciu Wyspach Santa Barbara (Channel Islands) przy wybrzeżu południowej Kaliforni. Nie występują nigdzie indziej na świecie. Każdy osobnik ma swoje terytorium oznakowane moczem (urine) i odchodami (droppings). Bardzo chronią swój teren – nie tylko potrafią szczekać (to bark) na inne lisy, ale terytorialny spór może zamienić się w walkę. Lisy mają tendencje do łączenia się w pary na życie.
Zwierzęta Ameryki Północnej: Red salamander
| Nazwa polska: | Nibytryton czerwony |
| Nazwa naukowa: | Pseudotriton ruber |
| Wielkość: | 11 – 18 cm |
| Długość życia: | 20 lat |
| Gromada: | płaz (amphibian) |
| Dieta: | mięsożerny |
| Ochrona: | nie jest zagrożony wymarciem |
| Występowanie: | strumienie, źródła |
| Tryb życia: | żyje w stadzie |
Nibytrytony czerwone są jasnoczerwone (bright red) z wieloma czarnymi plamkami na grzbiecie i bokach. Ich gruczoły (glands) produkują toksyczne wydzieliny (toxic secretion), które odstraszają polujące na nie drapieżniki (predators). Nibytrytony prowadzą nocny tryb życia (nocturnal).
Czy wiesz, że?
Nibytrytony czerwone nie mają płuc (lungs) – oddychają przez skórę i błonę śluzową jamy gębowej.
Zwierzęta Ameryki Północnej: Apache trout
| Nazwa polska: | Pstrąg arizoński |
| Nazwa naukowa: | Oncorhynchus apache |
| Wielkość: | 20 – 50 cm, 0.2 – 2.4 kg |
| Gromada: | ryba |
| Dieta: | mięsożerny |
| Ochrona: | krytycznie zagrożony wymarciem |
| Występowanie: | potoki |
Pstrągi arizońskie żyją w zimnych potokach (creeks) na terenie stanu Arizony. Znane są również jako Arizona Trouts, bo występują tylko w Arizonie – są jednym z dwóch gatunków pstrągów rodzimych dla Arizony. Pstrągi arizońskie mają oliwkowo-żółtą (olive-yellow) barwę z ciemnymi plamkami (spots).
Pstrągi arizońskie były jednym z pierwszych gatunków zwierząt, które zostały federalnie uznane za zagrożone wymarciem w 1969 roku.
Czy wiesz, że?
Pstrąg arizoński jest oficjalną rybą stanową Arizony od 1986 roku.
